Demans nedir?
Dünya genelinde özellikle belirli bir yaşın üzerindeki insanlarda gelişen bir hastalık olduğu için yaşlılık hastalığı olarak da bilinen demans, beyinin belirli bölümlerinde oluşan hasar nedeniyle gelişen bir rahatsızlıktır. Halk arasında “bunama” olarak da bilinen demans, kelime olarak Latince “uzak ve mantık” kelimelerinin birleşiminden oluşmakta ve “mantığın uzaklaşması, aklın bozulması” manasına gelmektedir. Beyinin ilgili bölümünde oluşan çeşitli ve çok boyutlu hasarlar nedeniyle gelişen demans hastalığı, tıbbi olarak ileri tip olarak nitelendirilen bir bozukluktur.
İnsanlarda yaşın ilerlemesi ile birlikte organlarda olduğu gibi beynin de performansında düşüş yaşanması, bazı insanlarda çok daha ileri boyutta görülür ve toplumumuzda bu durum bunama olarak bilinir. Beyin performansını ileri derecede etkileyen demans hastalığı en çok hafıza, problem çözme, dikkat ve dil merkezlerini etkiler. Kişinin hafızasını etkin bir biçimde kullanmaması geçmiş yaşamına dair birçok olayı, kişiyi ve olguyu hatırlayamamasına neden olabilir. Demans hastalığı kişinin beyin performansını büyük oranda azalttığından, kişinin yaşına göre gereken zihinsel etkinliği gösterememesi olarak da tanımlanmaktadır.
Kişinin beynindeki farklı merkezleri çok karmaşık şekillerde etkileyebilen demans rahatsızlığı dil merkezinin de olumsuz yönde etkilenmesine neden olarak, kişide konuşma bozuklukları görülmesine sebep olabilir. Problem çözme konusunda da ciddi manada etkilenen beyin, demans hastası kişinin günlük yaşamını kendi başına idame ettirmesi imkansız hale dahi getirebilir. Dikkat dağınıklıklarının da yaygın olarak görüldüğü demans hastalığı, hastanın uzun süre boyunca odaklanamamasına neden olabilir.
Demans hastalarında yaygın olarak karşılaşılan durumlardan biri de, zaman kavramının yitirilmesidir. Gün, hafta veya ay gibi daha küçük ölçekli kavramların da ötesinde hangi yılda yaşadığını dahi bilemeyen hasta, zaman oryantasyonu olarak tanımlanan güne adaptasyon konusunda ciddi manada sıkıntı çekebilir. Aynı zamanda yer oryantasyonu konusunda da sorun yaşayan demans hastaları, o an için nerede olduğunu anlayamayabilir. Uzun süredir tanıdığı insanlara dahi sanki hayatında ilk defa tanışıyormuş gibi yaklaşabilen demans hastaları, ertesi gün aynı kişi ile tekrar karşılaştığında yeniden kişiyi tanımıyormuş gibi davranabilir. Modern tıbbın tüm gelişmiş imkanlarına rağmen söz konusu insan beyni olduğundan çaresiz kalan hekimler, demans hastalığının tedavi edilmesine yönelik etkili bir yöntem “henüz” geliştirememiştir. Demans hastalığında kişinin içine düştüğü durum düşünüldüğünde asıl görev hastanın çevresindeki insanlara düşmektedir. Bu nedenle demans hastası olan kişinin yakın çevresinin sabırlı olması ve kişinin hasta olduğunu hiçbir zaman unutmaması büyük önem taşır.
Rahnansaika