Devalüasyon nedir?

18 Haziran 201418 Haziran 2014 ferbe 0 yorum devalüasyon

Devalüasyon, sabit kur sisteminde ödemeler bilançosu açık veren ülkenin, devlet tarafından alınacak bir kararla, ulusal parasının dış satın alma gücünün düşürülmesi anlamında kullanılmaktadır. Kısaca devalüasyon ülkenin milli parasının değerinin yabancı paraların karşısında düşürülmesi olarak tanımlanabilir. Enflasyonun yüksek seyrettiği ülkelerde para arzı, ülkedeki toplam değerlerden çok fazladır. Normal olarak ülkenin toplam değerleri kadar paranın piyasaya arz edilmiş olması gerekir. Merkez Bankası piyasada karşılığı olmayan miktarda para basar. Karşılıksız basılan paranın yüzdesi kadar paranın değeri düşürülmektedir. Devalüasyon yapılıp para arzı ve değer bedeli birbirine eşitlenmiş olur. Bu halde yerli para değer kaybederken, yabancı paraların değeri artar. Bu yapılan işlemle ithal malların değeri pahalılaşırken, yerli malların fiyatları daha aşağıya çekilmiş olur.

Revalüasyon nedir?

Milli paranın değerinin, yabancı paralar karşısındaki değerinin yükseltilmesidir.

Devalüasyonun nedenleri nedir?

İhracatı arttırabilmek, özendirmek ve daha avantajlı hale getirebilmek için devalüasyona gidilmektedir.
Yurt içinde üretilmiş olan mal ve hizmetlerin fiyatları arttığı takdirde, yabancı paraların satın alma gücünün de aynı oranda artırılabilmesi için devalüasyona gidilmektedir.
Enflasyonun kontrol altında tutulamadığı zamanlarda, Uluslararası Para Fonunun (IMF) baskısı nedeniyle devalüasyona gidilmektedir.

Devalüasyonun etkileri nedir?

İhracatın arttığı yerde, ithalat azalır.
Dış ticaret açığı daha fazla azalır.
Artan ihracat nedeniyle ülkenin milli geliri artmış olur.

Yapılan devalüasyonun ekonomiyi dengeye ulaştırması için, aşağıdaki ekonomik koşulların meydana gelmesi gerekir.

Diğer ülkelerin, karşı devalüasyon yapmamaları gerekmektedir.
Enflasyonun düşürülmüş olması gerekmektedir.
İhraç malları, talebi artıracak ürünler olmalıdır.

Türkiye’de olan devalüasyonlar

Ülkemizde 1946, 1958 ve 1970 yıllarında istikrar programları çerçevesinde büyük oranda devalüasyon yapılmıştır. 1977-1980 yılları arasında belirli aralıklarla yapılan devalüasyonlar, o dönemlerden bu yana günlük ayarlamalara dönüşmüştür. Ne yazık ki, kambiyo denetimi hala geçerli olduğundan günlük ayarlamalar, paranın değerini piyasa şartlarına göre serbestçe belirlenmesi anlamına gelmez. Türkiye’de para birimi düşürülme işlemi, Türk Lirası’nın Amerikan Doları karşısında olan değerine göre yapılmakta ve çapraz kurlar, yine dolara göre belirlenmektedir. Ülkemizdeki en büyük devalüasyon 4 Ağustos 1958 yılında % 68,9 oranında gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’deki devalüasyon tarihleri ve oranları nedir?