Dinozorlar nasıl bir canlıdır?

Dinozor sürüngenler sınıfından olan, soyu tükenmiş omurgalı hayvanlardır. Nesilleri günümüzden 65 milyon yıl önce tükenen canlılar, dünyada 157,6 milyon yıl yaşamlarını sürdürmüşlerdir.

Dinozorların uzun yıllar nesillerini devam ettirebilme sebepleri nedir?

• Beslenme biçimlerinin hem otçul, hem de etçil olması nedeniyle yaşamları kolaylaşmıştır.
• Yumurtalarının kabuklarının sert olması nedeniyle, yavruların henüz doğmadan önce korunması sağlanmıştır. Bu şekilde çok sayıda yavrunun dünyaya gelmesi sağlanmıştır.
• Su geçirmez ve puflu derileri nedeniyle kuru kalmışlar ve korunmaları daha kolay olmuştur.
• Çevreye karşı oldukça iyi uyum sağlamışlar.
• Oldukça güçlü olduklarından, diğer hayvanlara karşı korundular.
• Kolay yürüdüklerinden, düşmanlarından kaçmayı ve beslenme koşullarını kolaylaştırdılar.

Dinozorların türleri nedir?

Dinozorlar etil ve otçul beslenen türler olarak yaşamıştır. Bunun dışında kalça yapıları ile iki gruba ayrılırlar. Kalçaları kuşların gibi olanlara Ornithischia, kertenkele gibi kalça yapısına sahip olanlara Saurischia denir.

Saurischia grubunda olanlar, etçil beslenen Theropoda ve hem otçul, hem de etçil beslenen Sauropoda olarak iki alt gruba ayrılır. Theropoda’lar iki ayağının üzerinde yürüyen, 25 cm ile 10 metre arasında boya sahip olan türlerdir. Kuzey Amerika bölgesinde 140 milyon yıl önce yaşamış olan Allosaurus en fazla bilinen Theropoda’lar arasında bulunur. Theropoda’lardan daha sonra ortaya çıkan Sauropoda’lar dört ayak üzerinde yürüyen etçil ve otçul beslenen dinozorlardan oluşur. 30 metreyi bulan uzunlukları ile bu canlı türlerinin en iri temsilcileri arasındadır. Kuzey Amerika’da bulunan Diplodocus ise, 140 milyon yıl önce yaşamış, 24 metre uzunluğu ve 10 ton ağırlığı olan otçul örnekler arasında yer alır.

Ornithischia grubunda olanlar, otçul beslenir ve 2-4 ayağı bulunur. Kendi arasında Stegosauria, Ceratopsia ve Ornithopoda olarak gruplara ayrılırlar. Stegosauria grubunda olanlar karasal bölgede yaşamışlar. Afrika, Avrupa ve Kuzey Amerika’da 150 milyon önce yaşamış olan bu canlılar, 4-5 metre boyunda ve 2,5 metre yüksekliğindedir. Ceratopsia türleri de karada yaşamış olan ve dört ayaklı dinozorlar arasındadır. Kuzey Amerika ‘da 110 milyon yıl önce yaşamış olan bu tür dinozorlar 6 metre boyunda ve otçul sınıftan canlılardır. Triceratops’lar bu sınıfa ait olan örnekler arasında yer alır.

Dinozorlar ne zaman yaşadı ve ne zaman yok oldu?

Jeolojik zaman dilimleri içinde olan Trias devrinde yeryüzünün henüz tek bir kıta halinde olduğu dönemlerde ortaya çıkmış olan ilk dinozorlar, zaman içinde farklılaşıp, etobur ve otobur beslenen sınıflara ayrılmıştır. Yaklaşık olarak 230 milyon yıl önce dinozorlar küçük ve çeşitleri az olan canlılardan oluşmaktaydı. Trias devri bittikten sonra Amerika, Çin, Afrika’ya kadar dünyanın her bölgesinde dinozor fosillerine rastlanmıştır. Dinozorlar tarihte 150 milyon önce dünya üstünde yaşayan en geniş hayvan topluluğu olarak tanımlanmışlardır. Varsayılan teorilere göre, dünyanın buzullarla kaplanmasından sonra, yaşam koşullarının zorlaşması, dünyaya kuyruklu yıldız ya da göktaşı çarpmasıyla oluşmuş olan olumsuz koşullar nedeniyle, volkanik patlamaların sonucunda güneş ışınlarının dünyaya ulaşmaması, bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkması ve iklim koşullarının çetinliği gibi etkenlerin dinozorların nesillerinin tükenme sebebi olarak düşünülmesine yol açmıştır. Bazı teorilere göre ise, nesilleri yok olmayıp, değişim gösteren canlıların günümüzde yaşayan kuş türlerine dönüştüğü düşünülmektedir.