Döner sermaye nedir?

Devletin iktisadi işletmelerinden kazanç elde etmesi için geliştirilen yöntemlerden biri olan döner sermaye, özerk bütçeli ancak belirli bir oranda da genel bütçe içinde yönetilen bir sistemdir. Devlet, ticari değeri olan işletmelerinden daha efektif bir şekilde kazanç elde etmek ve işletmelerinin ihtiyaçlarının karşılanması için döner sermaye yönetimine başvurabilir. Kamu kuruluşlarının ihtiyacı olan malzemelerin satın alınması ve gerekli işçilerin çalıştırılması gibi konularda başvurulan döner sermaye sistemi hastanelerden okullara birçok farklı devlet yapısına uygulanabilir. İşletmenin ihtiyaçlarını karşılamasını sağlayan döner sermaye sisteminde öncelikle belirli bir miktarda ödenek tahsis edilir ve bu ödenek gelir gider döngüsü içinde sürekli kullanılabilmektedir.

Devlet kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmeleri için döner sermaye tahsis edilmesiyle birlikte bir defaya mahsus olmak üzere bir ödenek ayrılmaktadır. Devletin genel bütçesinden tahsis edilen döner sermaye ödeneği, devlet kuruluşunun döner sermaye sistemine geçebilmesini sağlar. Döner sermaye sistemine dahil olan devlet işletmesi faaliyetlerini sürdürerek para akışı sağlamaya başladığında, kazanılan para döner sermayede gelir olarak kayıt altına alınır. Harcamaların döner sermayeden yapılması ile birlikte gelir gider döngüsü kurulur ve döner sermaye sistemi efektif bir biçimde işlemeye başlar. Kuruluşlar yürüttükleri faaliyetler sonucunda elde ettikleri parayı genel bütçeye değil, döner sermaye bütçesine gelir olarak kayıt etmekte ve böylece sermaye yeniden kullanılabilir hale gelmektedir.

Döner sermaye sistemi devlet kuruluşunun giderlerini karşılaması için harcama yapabileceği hazır bir ödenek görevi görür. Yürütülen faaliyetlerle elde edilen gelir doğrudan döner sermaye bütçesine kaydedildiğinden, kurum kendi sermayesini defalarda yeniden kullanabilme imkanına kavuşmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde kullanılan döner sermaye sistemi, devlet kuruluşlarına sürekli olarak genel bütçeden ödenek ayrılmasını da engeller. Döner sermaye sisteminin etkin bir biçimde yürütülmesiyle birlikte devletin genel bütçesi sürekli olarak ödeme yapmak zorunda kalmadığından, bu durum ülke ekonomisi için de oldukça önemlidir. Ülkenin genel refah düzeyini ilgilendiren bir strateji olduğu için devlet kurumlarının döner sermaye sistemini etkin bir biçimde kullanması ve giderlerini kendi döner sermaye ödeneklerinden karşılaması gerekir.