Dünya Bankası nedir?
Ekonomi haberlerinde sıkça duyulan Dünya Bankası terimleri, birçok insanın bu bankanın misyonunun ne olduğunu ve nasıl çalıştığını merak etmesine neden olmuştur. Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası yani Dünya Bankası(International Bank for Reconstruction and Development) 1945 yılında 2. Dünya Savaşı’nın bitiminin hemen ardından kurulmuştur. Kuruluş amacı her ne kadar savaş sonrası ülkelerin yeniden ekonomik güçlerini kazanmalarına ve kalkınmalarına yardımcı olmak olsa da, daha sonraki dönemde misyonu büyük oranda genişlemiştir.
Dünya Bankası günümüzde Birleşmiş Milletlerin bağımsız bir kuruluşu olarak çalışmaktadır ve misyonu küresel boyutta ekonomik sorunların çözülmesini sağlamak olarak değişmiştir. Şuanda Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 185 ülkenin üyesi olduğu Dünya Bankası sermayesinin %55’i, 11 ülke farklı ülkeye aittir. Türkiye’nin Dünya Bankası sermayesine katkı oranı %0,5’tir ve bu sermaye payı ile Türkiye’nin oy oranı da %0,5 olarak belirlenmiştir.
Dünya Bankası kararları üye ülkelerin oylaması sonucu şekillenir ve her ülkenin Dünya Bankası sermayesine yaptığı katkıya göre bir oy gücü vardır. Türkiye 1947 yılında GSMH hesaplaması sonrasında Dünya Bankasına üye olmuştur ve bu hesaplama sonrasında toplam 4 dereceli grup arasında Türkiye 3. gruba yerleştirilmiştir. Birçok televizyon programında ve kitapta sürekli kullanılan “3. dünya ülkesi” deyimi de, Türkiye’nin Dünya Bankası’nda sahip olduğu grup nedeni ile kullanılmaktadır.
Türkiye’nin Dünya Bankası sermayesine %0,5’lik katkı yapması ile 3. grupta yer alması, 5 yıl geri ödemesiz olarak toplamda 17 yıl vadeli kredi alabilmesini sağlamaktadır. Dünya Bankası yönetimi toplam 3 ana gruptan oluşmaktadır; Dünya Bankası Guvernörler Kurulu, İcra Direktörleri Kurulu ve Başkanlık bölümleri. Dünya Bankası Guvernör Kurulu, her ülkenin atadığı birer temsilciden oluşmaktadır ve bu kurul her yıl 1 defa toplanmaktadır. Dünya bankasının sürekli karar organı olan İcra Direktörleri Kurulu ise, 2 yıllık görev süresi olan toplam 24 üyeden oluşmaktadır.
Günümüzde Dünya Bankası tarafından üstlenilen misyonlar; global yoksulluğun ortadan kaldırılması, küresel ölçekte yaşam şartlarının iyileştirilmesi, fakir ülkelerin ekonomik durumlarının iyileştirilmesi, tüm ülkelerin devamlılığı olan bir büyüme eğrisine sahip olması, iç ve dış savaş yaşayan ülkelerin daha hızlı kalkınmalarının sağlanması, global anlamda kalkınma planları yapmak, iklimsel değişimler ve küresel ekonomik krizler nedeni ile oluşan sorunlara finansman sağlama ve küresel ekonomi bilgisinden tüm ülkelerin yararlanması olarak sayılabilir.
Rahnansaika