Ebola Hastalığı nedir?

Ebola virüsü insanlarda Ebola virüsü hastalığına sebep olmaktadır. İnsanlarda ve primatlarda yani enfekte maymun, şempanze, goril, meyve yarasası, orman antilobu ve kirpi gibi canlılarda sıklıkla ölüme yol açan son derece ciddi bir hastalıktır. Ebola virüsü hastalığı salgınlarında ölüm oranı yaklaşık % 90’lara kadar çıkabilmektedir. Ebola virüsü hastalığı salgınları öncelikli olarak tropikal ormanların yakınında bulunan Orta ve Batı Afrika’nın ücra köylerinde meydana gelmektedir. Bu virüs insanlara vahşi hayvanlardan geçer ve insandan insana kolaylıkla bulaşır. Meyve Yarasaları (Fruit Bats) Ebola virüsünün doğal konağı olarak görülmektedir. Hastalığın insan ve hayvanlar için özel bir tedavisi ya da aşısı henüz bulunmamaktadır.

Ebola ilk olarak 1976 yılında Sudan’ın Nzara ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Yambuku kentlerinde eş zamanlı olarak 2 salgına sebep olmuştur. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülmüş olan salgının Ebola Nehri yakınında bir köyde meydana gelmiş olmasından dolayı hastalığa bu isim verilmiştir.

Ebola Virüsü 5 ayrı türe sahiptir:
1. Bundibugyo Ebola Virüsü (BDBV)
2. Zaire Ebola Virüsü (EBOV)
3. Reston Ebola Virüsü (RESTV)
4. Sudan Ebola Virüsü (SUDV)
5. Taï Forest Ebola Virüsü (TAFV)

BDBV, EBOV, ve SUDV Afrika’da görülmekte olan büyük Ebola virüsü hastalığı salgınlarıyla ilişkilendirilmektedir.
RESTV türü Ebola, Filipinler ve Çin Halk Cumhuriyeti’nde görülmekte olup insanları enfekte eder ancak günümüze kadar bu türün insanlarda ölüm ya da hastalığa sebep olduğu bildirilmemiştir. Bilhassa enfekte maymun ve domuzlarla temas içinde olan çalışanlar arasında klinik belirtiler vermeden görüldüğü tespit edilmiştir.
Ebola virüsünün doğal rezervuarı henüz ispat edilemediğinden dolayı bir salgın başlangıcında virüsün insana nasıl bulaştığı tam anlamı ile bilinmemektedir. Araştırmacılar ilk hastanın enfekte bir hayvanla temas etmesi sonucu virüsü aldığı hipotezini ileri sürmüşlerdir.

İnsan enfeksiyonu meydana geldiğinde virüsün başkalarına bulaşmasının birçok yolu bulunmaktadır. Ebola enfekte insanlarla doğrudan doğruya temas yoluyla insandan insana bulaşmaktadır. Bu temaslar:
1- Enfekte bir kişinin kanı veya salgıları ile doğrudan temas.
2- Enfekte salgılar ile kontamine olmuş objeler ile temas.
3- Defin işlemleri esnasında cenazeye doğrudan temas edilmesi de hastalığın yayılmasında etkendir.
4- İyileşen erkek hastaların spermleri yoluyla hastalığı 7 haftaya kadar bulaştırması mümkündür.
5- Ebola Kanamalı Ateşi’ne sebep olan virüsler, genel olarak hasta bakımıyla uğraşırken enfekte salgılarla teması olan aileler ve arkadaşlar aracılığıyla yayılmaktadır.

Ebola Kanamalı Ateşi salgınlarında hastalık sağlık tesislerinde hız bir şekilde yayılabilir. Maske, elbise ve eldiven gibi uygun koruyucu ekipman giymeyen personelin bulunduğu sağlık tesislerinde virüse yakalanma ihtimali oldukça yüksektir.

Enjektör ve ekipmanların temizlenmesi ve imha edilmesi gerekmektedir. Tek kullanımlık olmayan malzemeler tekrar kullanılmadan önce mutlaka sterilize edilmelidir. Sterilizasyona dikkat edilmezse virüsün bulaşma ihtimali artmaktadır.

Hastalığın belirtileri şunlardır:
1. Ateş
2. Baş ağrısı
3. Eklem ve kas ağrısı
4. Halsizlik
5. İshal
6. Kusma
7. Mide ağrısı
8. İştahsızlık
Afrika’da şu ülkelerde Ebola virüsü hastalığı görülmüştür:
1. Liberya
2. Nijerya
3. Sierra Leone
4. Gine
5. Güney Sudan
6. Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC)
7. Gabon
8. Fildişi Sahilleri
9. Güney Afrika (importe olmuş)
10. Uganda
11. Kongo Cumhuriyeti (ROC)

Hastalıktan korunmanın yolları şunlardır:
1. Hastalığı önlemenin en önemli uygulamalarından biri ellerin düzenli bir şekilde yıkanmasıdır. Ellerinizin su ve sabunla yıkanması cildinizden potansiyel enfekte materyalleri uzaklaştırır ve hastalığının geçişini önler.
2. Eldiven kullanılan durumlarda eldivenleri çıkarmadan önce onları da su ve sabunla yıkayınız ve eldivenleri çıkardıktan sonra da yine ellerinizi yıkayınız.
3. Ölü hayvanlarla, bilhassa primatlarla temastan uzak kalmak gerekir.
4. Vahşi hayvanların etini yememek gerekir.
5. Ebola Virüsü enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen insan veya hayvanlarla temas ederken enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamak gerekir..
6. Sağlık tesislerinde hastalığın bulaşma riski son derece yüksektir. Bundan dolayı sağlık çalışanlarının bir Ebola Hemorajik Ateşi vakasını fark etmesi ve pratik viral hemorajik ateşi karantina önlemlerini ya da bariyer hemşirelik tekniklerini uygulamak için hazır olması gereklidir.