Efsane nedir?
Yıllar boyunca, kuşaklar arasında anlatılan ve doğruluğu tespit edilememiş hikayelere efsane diyoruz. Efsanelerde anlatılan kahramanlar ve öyküler, genelde gerçek ve yaşanmış olaylardır. Fakat ağızdan ağza anlatılırken içine yorumlar katıldığından, gerçeklikten biraz dışarı çıkmaktadırlar.
Genelde, bir yöre ve ülke için efsaneler çok önemlidir. Genelde kahramanlık öyküleri olan efsanelerde, bir kahramana ve krala aynı zamanda methiyeler yapılmaktadır. Eski yunanlı şair Homeros, Ilyada ve Odysseia destanlarında pek çok efsaneyi anlatmaktadır. İnsanlar, yaşadıkları dönemlerde var olan kahramanlık öykülerini ve bazı doğa olayları gibi, sırrını çözemedikleri konuları anlatmaktan hep zevk almışlardır. Bu öyküleri mitoloji, yani din kavramları ile birleştirip hikayeleştirmişlerdir. Bu konular, aileler arasında kuşaktan kuşağa anlatılarak yorumlandığı için, değişikliklere uğramış ve efsaneleşmiştir. İngiltere’de var olan kral Arthur hikayesi ve yardımcısı büyücü Merlin bir efsanedir. Hepimiz filmlerde ve okuduğumuz romanlarda, Arthur’un kılıcı taştan çıkarmasını veya Merlin’in büyüleri ile olağanüstü olaylar gerçekleştirdiklerini biliyoruz. Fakat İngiltere’de yapılan arkeolojik araştırmalarda, böyle bir kralın yaşadığı daha henüz belirlenememiş ve bulunamamıştır. Bu efsanenin başka bir insandan veya kraldan ilham alınarak konuşulduğu ve anlatıldığı savı oldukça yüksektir.
Kutsallaştırılan ve yorumlanan bu öyküler, bir manada güçlü bir kültürü de beraberinde getirmektedir. İyi ahlaklı ve güçlü insan olmayı, topluma insanlara yardımcı olmayı öğrettiği gibi kötülüğün, ikiyüzlülüğün, hilenin ve yalanın insanda yaratacağı etkileri çok iyi anlatmaktadır. Aslında bu yönde efsaneler, birer eğitim aracı da sayılabilir. Bozkurt destanı, Ergenekon destanı, Türeyiş destanı ve Göç destanı bizim en önemli efsanelerimizdir. Bunlardan türeyen pek çok Türk filmi de izlemişizdir. Kara Murat ve Tarkan, aslında Türk efsanelerinin sinemaya uyarlanmış şekilleridir. Son yıllarda seyrettiğimiz Gladyatör, Truva, 300 Spartalı ve Ben Hur filmleri de birer efsanedir.