EFT ve havale nedir?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 1992 yılından itibaren yapılan çalışmayla ülkemizde aktif  hale geçen EFT (Elektronik Fon Transferi, Electronic Funds Transfer), bankalar arasında yapılan ödeme protokolü olarak kısaca açıklanabilir. Türk Lirası kullanılarak iki farklı arasında yapılan ödemeler, EFT kapsamına girmektedir. Herhangi bir bankada hesabı olan bir kişi, bu hesabından farklı bankada hesabı olan bir kişiye para gönderdiğinde EFT işlemi gerçekleştirmiş olur. Ülkemizde yapılan tüm bankalar arası ödemeler yani EFT işlemleri, günümüzde hala sistemin kurucusu olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından kontrol edilmektedir. EFT sisteminin etkin bir biçimde çalışması Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın sorumluluğunda olsa da, EFT sisteminin düzenleyicisi Türkiye Cumhuriyeti Bankalar Kanunu’dur. Ülkemizde bankalar arasında Türk Lirası ile yapılan tüm ödemeler, 08.30 ile 17.30 saatleri arasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası denetimiyle gerçekleşmektedir.

Havale; herhangi bir bankada vadeli ya da vadesiz fark etmeden mevduat hesabı bulunan kişilerin, “aynı bankada” vadeli vadesiz fark etmeden hesabı bulunan kişi ve kişilere ödeme yapmasıdır. Müşterinin ödeme işlemiyle ilgili bankaya talimat verilmesi, “aynı bankanın müşterisi olan” kişi veya kişilere ödeme yapılması için yeterlidir. Havale işlemlerinde ödeme yapan taraf ile alıcı tarafın bankaların farklı şubelerinde hesabının olması, işlemin havale olmasını değiştirmemektedir. Örneğin; kişinin A bankasının İstanbul Kadıköy’deki bir şubesindeki hesabından aynı bankanın Artvin Merkez şubesinde hesabı olan kişiye ödeme yapılmasına dair talimat vermesi, ödeme işleminin havale kapsamına girmesi demektir. Bankacılık jargonunda havale genel olarak “para göndermek” anlamında kullanılmaktadır.

Ülkemizde gerek havale gerekse de EFT işlemlerinde “IBAN” olarak isimlendirilen banka hesap numaraları kullanılmaktadır. Avrupa Birliği düzenlemeleri kapsamında tüm banka hesaplarının birer IBAN numarası ile tanımlanması, uluslararası para transferi işlemlerinde olduğu gibi yurtiçi ödemelerinde de kolaylık sağlamaktadır. Havale ve EFT işlemleri ülkemizde şahıslar arası ödemelerin gerçekleştirilmesi dışında; su, elektrik, internet, doğalgaz, telefon gibi fatura borçlarının ödenmesi içinde kullanılmaktadır. İnternet bankacılığı ve telefon bankacılığıyla da verilebilen EFT ve havale talimatları, şahısların hızlı ve kolay bir şekilde ödemelerini gerçekleştirmesini sağlamaktadır. EFT sisteminin tüm sorumluluğu hala Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın elinde bulunmakta ve EFT saatleri içinde gerçekleştirilen tüm işlemlerden T.C.M.B. sorumlu olmaktadır.