Elektronik imza nedir?
Gelişen teknoloji ile birlikte kamu ve özel kurumlar dijital dünya sayesinde iş ve işlemlerini yaparken bazı riskler oluşabilmektedir. Bu riskler saklanan veya gönderip alınan verilerin kötü niyetli kişiler tarafından ele geçirilmesi yada değiştirilerek kullanılmasıdır. 2000’li yıllardan itibaren ülkemizde yaygınlaşan internet kullanımı ile birlikte elektronik imza kısa adı ile e-imzaya ihtiyaç hissedilmiştir. 2005 yılında 5070 sayılı kanun ile resmi gazetede yayınlayıp yürürlüğe girmiştir. Elektronik imzanın tanımı şu şekilde geçmektedir; el ile atılan imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir.
Elektronik imzanın yapısı ise üç temele dayanmaktadır. Birinci temel olan token denilen flash diske benzer olan donanım parçasıdır. Sertifika bunun içerisine yüklenmektedir. İkinci önemli olan kısım ise kişiye özgü hazırlanan sertifikadır. Bu sertifika içerisinde kişinin nüfus bilgileri bulunmakta olup özel olarak şifrelenmiştir. Üçüncü kısım ise elektronik imzanın bilgisayarda çalışması için gerekli olan yazılımdır.
Elektronik imzanın çalışma mantığı ise token USB ile bilgisayara bağlanır. Elektronik imzanın kullanılacağı uygulama açılır ve giriş yapılır. Bu giriş ekranında telefon sim kartı gibi bir pin kodu istenmektedir. Bu sayede giriş yapılabilmektedir.
Elektronik imza satın alınırken bir yıllık, iki yıllık ve üç yıllık alınabilmektedir. Ülkemizde dört firma elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı belgesine sahip olup satışı sadece bu firmalar ve bunların bayileri yapmaktadır. Elektronik imza fiyatları 69 TL başlayıp olup yerinde kurulum, token ve alınan sertifikanın süresi fiyat da değişkenlik göstermektedir. Ayrıca bazı firmalar da yaptığı projelere göre özel fiyatlar yapabilmektedir. Mesela avukatlar için üç yıllık elektronik imza fiyatı yerinde kurulum fiyatı hariç 125 TL’dir. Yerinde kurulum hizmeti her ilde olmayabilir bunun yerine elektronik sertifika hizmet sağlayıcı firmalar noter onaylı belge istemektedir. Bu belge ile kişiye ait E-imza hazırlanıp olup kişinin adresine gönderilmektedir. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir bir kişi bir den fazla elektronik imza alma hakkına sahip olduğunu belirtmek gerekir. Önemli bir uyarı pin kodunu kimse ile paylaşmayınız aksi durumda telafisi mümkün olmayan sorumluklarla kaşı karşıya kalınabilir.
Elektronik imzanın kullanım alanları ise en çok hukuk sisteminde kullanılmaktadır. Elektronik imzanın ilk projelerinden bir olan Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP)’dir. UYAP vasıtasıyla adliye binalarına gitmeden internet ve e-imza sayesinde davaları takip etmekte, harç ödemeleri yapabilmektedir. Bir diğer önemli olan projelerden biri e-devlet projesidir. E-devlet sistemine dört farklı şekilde giriş yapılabilmektedir. Bunlardan biri PTT şubelerinden alınan şifre ile giriş yapılmaktadır, bu şifre ile ancak belli alanları kullanabilmektedir. Diğer girişler e-imzanın versiyonları ile giriş yapılmakta olup daha çok detaya ulaşabilmektedir.
Kullanım alanlarını sıralanacak olunursa; Mersis, KEP, e-reçete, ekap, uyap, e-devlet,e-çed, titubb’dur. Belirtilen bu projeler en yaygın kullanılan projelerdir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Doküman Yönetim Paneli (DYP) de 2014 yaz ayı ile birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Aslında 2014 itibari ile e-imza oldukça yaygınlaşmıştır.
Elektronik imzanın faydalarına gelinecek olursa; evrak alım ve gönderimi hızlı olduğundan dolayı zaman açısından büyük tasarruf sağlamaktadır. Elektronik olarak imzalandığı için bu belgede herhangi bir değişikliğin yapılmadığını da ifade eder ve garanti altına almış olur. Aynı zaman da doğaya da katkısı olup gereksiz kırtasiye masraflarının da önüne geçmektedir. Yakın zamanda herkesin cebinde bir elektronik imzanın olacağı öngörülmektedir.