Emlak vergisi nedir?

Emlak vergisi, bina, arsa ya da arazi gibi taşınmazlara sahip kişilerin devlete ödemesi gereken bir vergi türüdür. Emlak vergisi yürürlükte olan kanuna göre yıl içinde tek sefer ya da iki sefer olarak ödenebilir. Emlak vergisinin ödenme zamanları ise şöyle; iki taksit şeklinde ödeyecek olanlar için ilk taksit 1 Ocak-31 Mayıs tarihleri arasında, ikinci taksit ise 1 Kasım-30 Kasım tarihleri arasında ödenmektedir.

Genel olarak arazi ve bina gibi mal varlığına uygulanan emlak vergisi, bazı ülkelerde sanayi ve tarım araçları, bazı mal stokları ile otomobil, mücevher, mobilya, zanaat araçları gibi taşınır bir takım malları, ipotekli borç senedi, irad senedi, tahvil ve hisse senetleri gibi değerli kağıtları da kapsamaktadır. Birçok ülkede yerel yönetimler tarafından toplanır ve önemli bir gelir kaynağını oluşturur.

Arazi, arsa ve binalar için ödenen vergi olan emlak vergisi iki türe ayrılmıştır. Bina vergisi ve arsa vergisi. Emlak vergisi ikiye ayrılmış olsa da özdeşleşmiş olduğu birçok konu bulunmaktadır.

Tapulu taşınmaz için tapu kimin adına çıkarılmış ise o kişi emlak vergisi ödemek zorundadır. Tapusuz taşınmazlarda ise emlak vergisi, noterde düzenlenen senedin veya ilgili sözleşmenin imzalandığı gün doğar. Miras yolu ile taşınmaz üzerinde hak sahibi olan kişilerde emlak vergisi yükümlülüğü ölümün meydana geldiği tarihte başlamaktadır. Taşınmazın sahipleri veya yararlanma hak sahipleri, eğer bu kişiler yok ise taşınmazı koruyan kişiler emlak vergisi ödemekle yükümlüdürler.

Emlak vergisi söz konusu taşınmazın bağlı olduğu belediyelere müracat ederek ödenebilir. Daha önceden bu vergiyi belediyeler toplamıyordu. Merkezi idare toplamaktaydı. Gelir olarak kaydedilmekteydi. Bir diğer ödeme şekli ise PTT havalesi veya belediyelerin banka hesap numaralarına emlak vergisi mükellef numarasıyla ödeme yapılmasıdır.

Emlak vergisi beyannamesi için genel olarak şu belgeler gerekmektedir: Tapu fotokopisi, vergi numarası, binalar için yapı kullanma izni fotokopisi, nüfus cüzdanı fotokopisi, binanın bulunduğu adres (mahalle, sokak, bina, daire veya işyeri numarası), beyan sahibinin ikamet ve işyeri adresi, o yıla ait bedelde damga pulu ile birlikte ilgili olduğu belediyenin emlak servisine başvurulması gerekmektedir.

Bina ve arazinin Emlak Vergisi Yasasının 29. maddesine göre tespit edilen değere vergi değeri denir. Arsa ve araziler için 213 sayılı Vergi Usul Yasasının en az ölçüde birim değer sapmasına dair kurallarına göre komisyon tarafından hesaplanır. Vergi değeri taşınmazların bulunduğu yere ve metrekaresine göre değişmektedir. Her 4 yılda bir açıklanan emlak vergisi değeri üzerinden tahsil edilmektedir.

Bina, arazi ve arsalar için ayrı vergi oranları belirlenmiştir. Bina emlak vergisinde iki farklı oran vardır. Bina emlak vergisinin oranı binde iki, konutlarda ise bu oran binde birdir. Arazi emlak vergi oranı binde bir, arsalarda ise bu oran binde üç olarak ayarlanmıştır.

6183 sayılı kanuna göre emlak vergisini zamanında ödemeyen vergi mükellefleri tespit edilen oranlarda gecikme cezası ödemek zorundadırlar. Emlak vergisinde gecikme oranı bugün itibariyle 1.9’dur. Bu hesaplama günlük üzerinde yapılmaktadır.

Emlak vergisinde indirim emekli, dul, yetim kişilere bir takım indirimler uygulanmaktadır. Bu uygulamada kişilerin tek bir konutu varsa ve bu konutu oturmak için kullanıyorsa emlak vergisi kanununun 8.maddesi gereğince indirimli olarak ödeyebilirler. Tek bir meskene sahip olan emekli, dul ve yetimler ilgili belediyelerden form doldurarak bu uygulamadan yararlanabilmek mümkündür.

Emlak verigisi için bazı durumlarda daimi muaflıklar söz konusudur : Bu muaflıklar şunlardır:
1- Özel bütçeli idarelere (mazbut vakıflar dahil), İl Özel İdarelerine, belediyelere, köy tüzel kişiliğine, kanunla kurulan üniversitelere ve devlete ait bina ve araziler;
2- Kamu menfaatine faydalı derneklere ve Bakanlar Kurulu tarafından vergi muafiyeti tanınan vakıflara ait olan bina ve araziler,
3- Ordu evleri, askeri gazino ve kantinler ile bunların müştemilatı,
4- Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan arazi,
5- Kazanç amacı olmaksızın işletilen hastane ve benzeri kurumlar ile öğrenci yurtları.
6- Karşılıklı olmak koşulu ile uluslararası anlaşma hükümlerine göre azınlık sayılan cemaatlere ait özel okul binaları.