Enflasyon nedir?
Enflasyon, fiyatlar genel düzeyinde sürekli bir şekilde görülen artışa ekonomi dünyasında verilen isimdir. Enflasyon hesabının yapılabilmesi için “enflasyon sepeti” adı verilen sanal bir sepet oluşturulur ve fiyat artış düzeyinin hesaplanmasına konu edilecek olan mal ve hizmetlerin fiyatları bu sepete dahil edilir. Bu sepet zaman zaman fiyat artış düzeyini reel şekilde yakalayabilmek adına güncellenir.
Enflasyonun iki türü mevcuttur: talep enflasyonu ve maliyet enflasyonu.
Talep enflasyonu: Ekonomilerde, bir malın ya da hizmetin piyasa fiyatını arz ve talep dengesi belirlemektedir. Talep arttığında fiyatlar yükselir, talep azaldığında ise fiyatlar düşer. Bu nedenle eğer fiyatlar genel düzeyindeki artışın ana nedeni taleplerde görülen artış ise, oluşan enflasyona “talep enflasyonu” denir. En sık rastlanılan enflasyon tipi talep enflasyonudur.
Maliyet enflasyonu: Bir malın veya hizmetin ilk fiyatını o malın veya hizmetin satışa hazır hale getirilmesine kadar olan süreçte yapılan masraflar yani maliyeti belirlemektedir. Maliyet rakamına değişen oranlarda eklenen kar marjı ile nihai fiyat belirlenmiş olmaktadır. Maliyet kalemlerindeki artış doğal olarak ürün ve hizmetlerin fiyatlarında da artışa neden olmaktadır. Enflasyonun ana nedeni maliyetlerde görülen artış ise şayet oluşan enflasyona “maliyet enflasyonu” adı verilmektedir.
Enflasyon, ekonomi yönetimlerinin yüksek seviyelerde olmasını istemediği bir göstergedir. Zira, yüksek enflasyon talebin azalmasına, azalan talepler arzın azalmasına, arzın azalması üretimdeki düşüşlere, üretimdeki düşüşler işsizlik oranlarında artışa ve aynı zamanda da gayrisafi milli hasılada azalmaya neden olmaktadır. Zincirleme bir etki ile görülecek olan bu olumsuz gelişmeler ekonomilerin gelişmesine, ülkelerin büyümesine engel teşkil edeceğinden enflasyon kontrol altında ve asgari seviyelerde tutulmak durumundadır.
Yüksek enflasyon yerel para biriminin değerinde azalmaya neden olacağından; bu durum ihracatın artmasına, ithalatın azalmasına sebebiyet verecektir. Dış ticaret dengesinin olumsuz yönde etkilenmesi de kaçınılmaz hale gelecektir.
Sosyal istikrar ve huzurun bozulması da enflasyonun arzu edilmeyen sonuçlarından biri olmaktadır. Uzun süreli yüksek enflasyon dönemleri bu sebeple sosyal huzur açısından da engellenmelidir.