Erozyon nedir nasıl oluşur?
Genellikle akarsulardaki suyun akışı nedeniyle yeryüzündeki kayaç tabakalarının yıpranması neticesinde oluşan erozyon, eriyen kayaçların kopması ve yer değiştirmesi olayıdır. Aşınım olarak da bilinen erozyon dünyanın birçok farklı bölgesinde görülen ve doğal süreç içinde kayaç tabakalarının taşınmasını sağlayan bir sistemdir. Dış etkenler nedeniyle sürekli yıpranmaya maruz kalan kayaçlar, yerkabuğunu oluşturan tabakanın zamanla ufalanması ve kopması olaylarının görülmesine neden olur. Dünya üzerindeki tarım alanlarını tehdit eden en büyük tehlikelerden biri olarak nitelendirilen erozyon, dünya genelinde kullanılan tarım arazilerinin yaklaşık olarak %70’nin kaybedilmesine de neden olmuştur.
Dünyadaki toplam kara yüzeyinin yaklaşık olarak %30’unun çölleşmesine de neden olan erozyon, günümüzde insanoğlunun büyük bir çoğunluğu tarafından önemsenmese de aslında oldukça önemli bir konudur. Bilimadamları tarafından dünya genelinde yapılan araştırmalar, gelecekte 110 ülkenin ilerleyen erozyon nedeniyle çöl haline gelme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu ortaya çıkarmıştır. Erozyon özellikle ülkemiz insanlarının gündeminde yer alan sorunlar arasında yer almasa da, Birleşmiş Milletler Çevre Programı konu hakkında geniş çaplı araştırmalar yapmış ve dünyanın gelecekte erozyon nedeniyle çölleşmeye maruz kalmaması için “her yıl yaklaşık olarak 40 milyar dolar” harcama yapılması gerektiğini hesaplamıştır.
Yalnızca ülkemiz için bir tehdit olmayan erozyon, dünya genelinde tüm insan yaşamını etkileme potansiyeli olan bir tehlikedir. Türkiye’de günümüz itibarıyla kullanılan toplam alanlarının %90’ı su erozyonuna, %1’lik küçük bir bölüm ise rüzgar erozyonuna maruz kalmaktadır. Bu hesaplamalar erozyonun ülkemiz için de son derece kritik bir problem olduğunu gözler önüne serse de, hala ülkemiz insanları erozyon hakkında yeterli bilince sahip değildir. Ülkemizde erozyona maruz kalan toplam alanın yaklaşık olarak %75’i aktif tarım yapılan bölgeler olduğundan, önlem alınmaması halinde yakın gelecekte ülkemiz için de çölleşme durumu söz konusu olabilir. Yapılan son çalışmalar ülkemizin “her yıl yaklaşık olarak 500 milyon ton” verimli tarım arazisini erozyon sonucunda kaybettiğini ortaya çıkarmıştır.
Erozyon oluşumu aslında doğal süreç içinde var olan ve dünyanın kendi kendine telafi ederek ekosistemdeki canlılığın etkilenmemesini sağlayacak bir döngüdür. Erozyon ile ilgili en büyük sorun, insanoğlunun bilinçsiz davranışları nedeniyle bu doğal olayı tetikleyerek etkinin çok büyük boyutlara çıkmasına neden olmasıdır. Tarımsal üretimin her yıl daha da azalmasına neden olan bu durum, tamamen kontrolsüz bir şekilde artan dünya nüfusunun yiyecek ihtiyaçları düşünüldüğünde daha da büyük bir problem haline gelmektedir. Her yıl daha da artan insan nüfusunu doyurmak dünya genelinde çözülmez bir sorun haline dönüşürken tarım arazilerinin kaybedilmesine neden olan erozyon ile mücadele etmemekse, insanoğlunun en büyük handikabıdır.
Rahnansaika