Faizsiz bankacılık nedir?
Kar ve zarara ortaklık kurarak katılma temel düşüncesine dayanan faizsiz bankacılığın tarihi araştırıldığında çağdaş manada faizsiz bankacılık ihtiyacının 20. Yüzyılda İslam dünyasında ortaya çıkmaya başlayan sanayileşme hareketleri ile 1970’li yıllarda petrol fiyatlarının birden bire artışı ile ortaya çıktığı bilinmektedir. Kişilerin bireysel tasarrufları ticaret uzmanının elinde kar ve zarar ortaklığı esasına göre değerlendirilmeye tabi tutulmakta idi. Ancak sanayileşme ile beraber çok daha büyük yatırım projelerinin finansman kaynağı için bu küçük bireysel tasarrufları bir araya getirebilecek faizsiz bir banka zorunluluğu hasıl olmuştur.
Faizsiz Bankacılığın en önemli örneklerinden biri Türkiye’nin de üyesi olduğu İslam Kalkınma Bankası’dır. Türkiye 1984 yılında bir yandan bankacılık siteminde büyük gelişme gösterirken bir yanda da İslam Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu’nda devamlı üye bulundurma hakkını elde etmiştir. Bu üyelik ile Türkiye İslam dünyasının en büyük finansman kuruluşunda çok etkin rol oynayabilecek konuma gelmiştir. Faizsiz bankalar ABD’den Pakistan’a Güney Afrika’dan Kazakistan’a kadar uzanan bir coğrafyada ve sayıları 60’a kadar ulaşmış bir çok ülkede faaliyetlerini sürdürmektedir.
Katılım bankaları faizsin tabiri ile ilk akla gelen bankalardır. Bu bankalar Bakanlar Kurulu Kararına göre kurulmakta, Bankalar Kanunu’na uygun olarak faaliyet göstermektedirler .Yastık altı paraların ekonomiye kazandırılması konusunda çok önemli bir paya sahip olup işlevlerini her geçen gün büyüyerek sürdürmektedirler. Katılım bankaları kanuni olarak çalıştıkları zaman topladıkları atıl (yastık altı) fonları doğrudan doğruya Türk sanayicisi ve müteşebbisinin ihtiyaç duyduğu hammadde, yarı mamul ve mamul maddeler ile yatırım mallarının temininde kullanmak amacıyla ülke ekonomisine önemli ciddi katkılar sunmaktadırlar
21. yüzyıla gelindiğinde dünya üzerinde 100’ün üzerinde Faizsiz Banka ekonomik sistem içerisinde yerini almıştır. Bu bankalardan dört tanesi Türkiye’de olup “Katılım Bankaları” adıyla faaliyetlerini sürdürmektedirler. Türkiye Finans Katılım Bankası A.Ş. , Al Baraka Türk Katılım Bankası A.Ş. , Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. – Asya Finans Katılım Bankası A.Ş. – olarak dört adet faizsiz banka faizsiz bankacılık yapmaktadır. İsviçre, Lüksemburg, Danimarka, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Güney Afrika ve Bahama Adaları faizsiz bankaların yoğun olduğu ülkelerdir. Faizsiz bankacılık deyince ilk akla gelen ülkeler İslam ülkeleri olsa da dünyanın bir çok ülkesinde bu ekonomik mantıkla kurulan bir çok banak görmekteyiz. Akıllarda bu bankacılık sistemi hakkında çok fazla kuşku bulunmaktadır. Faizsiz bankacılık mümkün değildir diyen bir çok dini kesim mevcuttur. Daha önce iflas eden bir çok faizsiz bankacılık sistemi uygulayan bankanın olması bankalara olan güveni azaltmaktadır.