Frigler kimdir?

Ege Göçleri ile Anadolu’ya göç eden Frigler, aslen balkan kökenli olan boylardan biridir. Ancak düzenli bir topluluk değillerdi. Fırat’ı geçerek “Kummuhi(Kommagene)” adı verilen bölgeyi işgal etmişlerdir. Asur kaynaklarında Friglere “Muşki” adı verildiği ifade edilmektedir. M.Ö 1100′ lü yıllarda I. Tiglatpilesearadı verile kral tarafından püskürtülmüşler ya da Asur Devletine tabi olarak Asur toprakları içine yerleştirilmiş ve hayatlarını devam ettirmişlerdir. Frigler, yaklaşık olarak 400-500 sene kadar devlet inşa edememişlerdir. Anadolu’ya gelişlerinden epey uzunca bir zaman sonra devletlerini ancak kurmuşlardır. İlk defa M.Ö 750 yılından sonra siyasi bir topluluk olarak ortaya çıkmışlardır, Kral Midas döneminde ise (M.Ö 725-695) hemen hemen bütün Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen olan son derece güçlü bir krallık haline gelmişlerdir. En parlak dönemlerini Midas döneminde yaşadıkları söylenebilir.
Friglerin ilk kralı Gordios’tur. Kral Gordios’un ölümünden sonra, yerine Birinci Midas geçmiştir. Birinci Midas, ünlü Asur imparatoru İkinci Sargon’la büyük bir mücadele içine girmiştir. Midas’ın ölümüne kadar Frigyalılar sınırlarını bayağı genişletmişlerdir.Midas’tan sonra krallığın başına beş kral daha geçmiş bulunuyordu. Frigya krallığı M.Ö. 650 yıllarında Kimmer ve İskit devletleri tarafından istila edildi. Devletin zayıflamaya başlaması yedinci kralın son derece bilgisiz ve yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. En büyük darbeyi M.Ö 620 yılında Lidyalılardan yiyen Figyalılar yıkıldılar.
Hint-Avrupa kökenli bir toplum oldukları halde kısa bir zaman içinde Anadolululaşmışlardır. Farklı kültürlerden etkilenmelerine rağmen özgün bir kültür oluşturmuşlardır. Friglerin özellikle dokumacılıkta, maden ve ağaç işçiliğinde ürettikleri eserler Helenler arasında büyük bir beğeni kazanmış ve Helenli ustalar tarafından bu ürünler taklit edilmişlerdir. Fibula adı verilen çengelli iğneler, makaralar, kulplu bronz tabaklar, kemerler, tokalar , tekstil ürünleri, mobilyalar Frigler dönemine ait eşyalardır. Müzik ile uğraştıklarına dair bazı tespitler yapılmıştır. Frigyalılar çanak, çömlek ve dokumacılık sahalarında çok ilerlemişlerdi. M.Ö hüküm sürmüş diğer Ön Asya ülkelerinde görüldüğü üzere, Frigler’e ait olan kayaların içine oyulmuş kral mezarları bulunmaktadır. Çok büyük olan bu mezarların içine kral ile birlikte ona ait olan en çok sevdiği eşyalar da konulmaktaydı.

Frigler ziraatçı özelliği ile bilinen bir topluluktur. Bu sebepten dolayı inandıkları ilahlara ait putlar, daha çok ziraat ve bereket kavramlarıyla ilişkilendirilmiştir. Bilinen en önemli tanrıçaları Kibele adını verdikleri toprak ve bereket tanrıçasıydı. Kibele’ye sonsuz saygı duymuşlardır. Kibele’nin şerefine mabetler ve ayinler düzenlenmiştir. Frigler tarımın ve hayvancılığın korunması için yasal düzenlemeler yapmışlardır. Frigler kayalardan evler ve sütunlar yapmışlardır. Çeşitli yerlere duvar resimleri yapmış olup, oymacılıkla da uğraşmışlardır.