Garanti belgesi nedir?

Dünyanın tüm medeni ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de kanun tarafından korunan tüketici hakları doğrultusunda belirli malların satışında garanti belgesi verilmesi zorunluluğu vardır. Sağlık sektöründen optik cihazlara, taşıtlardan mobilyalara, elektronik aletlerden telekomünikasyon cihazlarına, ısıtma ve havalandırma ürünlerinden elektrikli el aletlerine oldukça geniş bir alanda tüketiciye sunulan ürünler, beraberinde bir “garanti belgesi” ile birlikte satılmak zorundadır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun tarafından belirlenen “Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik” esasınca; üretici ve ithalatçı firmalar sattıkları, ürettikleri ve/veya ithal ettikleri malların “önceden belirlenen süre zarfında” (genel olarak bu süre asgari 2 yıldır ancak özelliği tanımlanan bazı mallarda belirlenen garanti süresinde değişiklikler olabilir) oluşabilecek arızalarda malı değiştirmek, tamir etmek ya da satış bedelini iade etmek zorundadır. Bu zorunluluğu “yazılı olarak” ifade eden belgeye de garanti belgesi denmektedir.

Garanti belgesiyle birlikte firma ürettiği, sattığı veya ithal ettiği bir malda oluşacak arızalarda tüketicinin mağdur edilmeyeceğinin garantisini verir. Kanuni bir yaptırım olduğu için garanti belgesiyle, firmaların ticari faaliyetleri esnasında tüketicilerin haklarını korur bir politika izlemesi de sağlanmış olur. Arıza durumlarında firma tarafından yapılan tamir veya yenileme işlemlerinin tamamı “ücretsiz” verilen hizmetler kapsamına girer. Yani garanti belgeli bir ürünü satın olan tüketici belirlenen koşullara uyduğu halde satın aldığı ürün arızalanırsa üretici firmaya hiç bir ücret ödemeden ürünün değiştirilmesini ya da tamir edilmesini talep edebilir. Üretici, satıcı ya da ithal eden firma tarafından tamir ücretinin bir kısmının ya da tamamının istenmesi gibi bir durum söz konusu değildir.

Satıcı ile tüketici arasındaki yükümlülükleri belirleyen bir yazılı belge olan garanti belgesi, bedel iadesini kapsadığı gibi bedel indirimleriyle de ilgilidir. Zira tüketicinin satın aldığı ürünlerde arıza yaşanması halinde bedel iadesi söz konusu olabildiği gibi, bedelde indirim yapılması da mümkündür. Garanti belgesinde ifade edilen ve çift taraflı bir sözleşme oluşmasını sağlayan yükümlülüklerin tamamı, tüketicinin malı teslim almasından itibaren geçerlidir. Bu nedenle ilgili ürünün garanti süresi de, satıcının malı teslim etmesiyle birlikte başlar. Bakanlık bazı ticari malların özellikleri doğrultusunda garanti süresiyle ilgili farklı tanımlamalarda bulunabilir. Ayrıca ülkemizde çoğu tüketici bilmiyor olsa da, “bir malın tamiri esnasında geçen süre de garanti süresine eklenmektedir”. Yasaya göre garanti belgesinin geçerlilik süresi kesin bir tanımla belirlendiği gibi, satışı yapılan ürünün tamir süresi de net bir şekilde ifade edilmiştir. Garanti kapsamındaki bir ürünün tamir süresinin yasa gereğince 30 iş gününü geçmemesi gerekir.