GBT nedir?

İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan bir sistem olan GBT (Genel Bilgi Toplama) birimi, ülkemizde birçok insanın hakkında yanlış bilgilere sahip olduğu konulardan biridir. Sahil Güvenlik, Emniyet Teşkilatı, Jandarma ve Gümrük Müsteşarlığının ortaklaşa kullandığı GBT sistemi, T.C. Anayasası çerçevesinde işleyen bir sistemdir. Ülke genelindeki vatandaşların kayıtlarının tutulduğu Genel Bilgi Toplama Merkezi, anayasadan aldığı hakla bilgi topladığından bu sistem dahilindeki tüm bilgiler tamamen yasaldır. Adli bir kaynak olmadan herhangi bir devlet memurunun GBT sistemi üzerinde bir işlem yapması da mümkün değildir.

GBT Sistemi’ne yeni veri girişi yapma yetkisi olduğu düşünülen jandarma ya da emniyet güçlerinin, vatandaşların bilgileri üzerinde herhangi bir değişiklik ya da yeni giriş yapma imkanı da bulunmamaktadır. GBT Sistemi dahilinde kaydı bulunan bir kişinin ilgili bilgileri, mutlaka şahıs hakkında çıkartılmış bir yakalama emri ya da şahıs hakkında “mahkeme” tarafından verilmiş bir karar olmasına bağlıdır. Ülkemizde birçok insanın yanlış bildiği konulardan birisi de, GBT taramalarında askerlik ile ilgili konuların görünmesidir.

Askerlik suçları daha önceki dönemde “askerlik şubeleri” tarafından hazırlanan listeler aracılığı ile GBT taramalarında görünüyor olmasına rağmen günümüzde bu tür bir uygulama mevcut değildir. Ancak yakın geçmişte yapılan yönerge değişikliği ile askerlik suçlarının GBT taramasında görünmesine yönelik uygulama değiştirilmiştir. Günümüzde sadece adli veya askeri makamlar tarafından kişiler hakkında çıkartılan kararlar olması durumunda GBT Sistemi’nde kişiler hakkında bilgi görünmektedir. Yani günümüzde askeri suçu bulunan herhangi bir şahsın GBT taramasında herhangi bir bilgi ilgili makamlarca karar alınmadıkça görünmemektedir.

GBT taraması sonucunda adli veya askeri makamlarca hakkında karar alınmış bir şahsın aranıyor olduğu bilgisi elde edilmesi durumunda, emniyet güçleri kişiyi göz altına da almamaktadır. İdari para cezası uygulayan kolluk kuvvetleri daha sonrasında şahsı serbest bırakarak, herhangi bir göz altına alma işlemi de gerçekleştirmemektedir. Ancak bu aşamada “askeri firar” suçunun bu kapsamda sayılmadığının da unutulmaması gerekir. Askeri firar suçu işlediği için aranan şahısların GBT taramalarında görüneceği gibi, ayrıca kolluk kuvvetleri tarafından göz altına alınması da söz konusudur.