Gebelikte vitamin kullanımı nasıl olmalı?
Gebelik döneminde vitaminlerin eksik alınmasının nedenleri nelerdir?
- Gebelik dönemindeki beslenme yetersizliği ve diyette yetersiz vitamin alımı
- İlaç, madde ve alkol bağımlılığının olması
- Anne adayının katı bir vejetaryen olması
- Sigara alışkanlığının olması
- Gebelik başlangıcında anne adayının şişman ya da düşük kilolu olması
Gebelikte vitamin ve mineral eksikliğinin olması bazı hastalıklarla beraber olabilir. Anne adaylarının bu konuda desteklenmesi ve hastalıklarının tedavi edilmesi gerekir.
Doğum öncesinde hangi vitaminler kullanılmalıdır?
A vitamini kullanımı: Bu dönemde A vitamini ihtiyacı normal dönemlere göre % 20 oranında artar. Bu vitaminin eksik alınması halinde mental retardasyon, gece körlüğü, düşük doğum ağırlığı, plasenta dekolmanı, immün sistem bozukluğu gibi sorunlar yaşanabilir.
D vitamini kullanımı: Gebelik döneminde D vitamininin inaktif metaboliti azalma gösterirken, aktif metaboliti artar. Bu dönemde D vitamini eksikliğine az rastlanır. Bu vitaminin eksik olmasında fetal rikets, bebekte diş gelişiminde anormallik olması, nenonatal tetani gibi sorunlar gözlenebilir.
E vitamini kullanımı: Gebelik döneminde E vitamini seviyesinde düşüş olmaz. Eğer bu vitamin eksikse düşük doğum ağırlığı, plasenta dekolmanı oluşabilir. Bu vitamin yüksek dozda alınırsa, D vitamini gibi toksik etki yapmaz.
K vitamini kullanımı: Bu dönemde K vitamini eksikliği nadir olarak gözlenir. Fazla kullanılması gebelik dönemindeki pıhtılaşma riskini arttırır. Tromboz oluşumuna neden olabileceği için riskli olur.
C vitamini kullanımı: Bu vitamin vücutta bağ dokusu ve kolajen yapımıyla antioksidan sistemde görev alır. Gebelik döneminde kadınların C vitamini ihtiyacı normal kişilere göre % 50 oranında artar. Bunun nedeni gebeliğe bağlı hemodilüsyon ve fetusun bu vitamine fazla ihtiyacı olmasıdır. Bu vitaminin eksik olmasında pre eklampsi, anemi ve düşük doğum ağırlığı görülebilir.
B vitaminlerinin kullanımı: Gebelik döneminde bütün B vitamin bileşenleri azalma gösterir. B1 vitamini ve B2 vitamininin ise gebelik süresinde eksikliği nadir olarak görülür. Bu nedenle bu vitaminler açısından desteğe gerek yoktur. B6 vitamininin tek başına eksikliği genellikle olmaz, bunun diğer B vitaminleri ile beraber eksikliği görülür. B6 vitamini eksik alınırsa karbonhidrat intoleransı, pre eklampsi, immün sistem bozukluğu, bulantı ve kusmada artma, infantta nörolojik bozukluklar görülebilir. Fazla alınması halinde yürüme bozukluğu, halsizlik gibi etkiler yapar. Gebe kadınlarda madde bağımlılığı olması, çoğul gebelik ve yetersiz beslenme, adolesan gebeliklerde B6 vitamini takviye olarak belli seviyede alınmalıdır.
B12 vitamini kullanımı: Bu vitaminin gebelikte eksikliğinde fetal ölüm, megaloblastik anemi ve fetal nörolojik davranış bozuklukları olabilir. Düzenli beslenme koşulları sağlanırsa gebelik sürecinde yeteri kadar alınabilir. Katı vejetaryenlerde bu vitaminin dışarıdan takviye alınması gerekir.
Folik asit kullanımı: Gebelik döneminde folik asit seviyesinde azalma olur. Folik asit eksikliğinde düşük doğum ağırlığı, megaloblastik anemi, fetal anomali oranı yükselir. Folik asit gebelik döneminde yararlı olduğu kanıtlanmış olan tek vitamindir. Gebelikte nöral tüpün kapanma döneminde yani döllenmeden sonra ilk 3-4 hafta folik asit mutlaka kullanılmalıdır. Folik asit gebelik öncesinde kullanılmalı ve gebelikte 3 ay boyunca alınmaya devam edilmelidir. Ancak gebelerin az oranı folik asidi gebelik öncesinde kullanmaya başlamaktadır. Çok sayıda gebe ise folik asit kullanmamaktadır. Gebe kalmayı planlayan kadınlar gebelik öncesinde folik asit bakımından zengin yeşil yapraklı besinleri tüketebilir.
Gebelikte hipertansiyon ve pre eklampside vitaminlerin kullanımı
Pre eklampside, serum homosistein ve lipid peroksidasyonunda artış olurken C vitamini oranında azalma olur. Araştırmalar antioksidan tedavisinin pre eklampsinin oluşma oranını azalttığı belirlemiştir. Yapılan başka bir çalışma profilaktik multivitamin kullanılmasıyla beraber % 45 oranında pre eklampside riskin azaldığını belirlemiştir. Araştırmalar E vitamini ve C vitaminini alımının pre eklampsi riskini azaltmadığını da belirlemiştir. Yani pre eklampsi riskinin azaltılması için hangi vitaminin alınması konusunda uzmanlar tarafından görüş birliğine varılamamıştır.