Genom Projesi nedir?
Genom Projesi son yıllarda dünya genelinde en çok konuşulan ve din adamlarından bilim çevrelerine birçok uzmanın tartıştığı konulardan biridir. İnsan genleri üzerine bir araştırma olan Genom Projesi her ne kadar resmi olarak 1990 yılında başlatılmış olsa da, aslında bu araştırmanın başlangıcı 1954 yılında DNA’nın keşfedilmesiyle başlar. İnsanoğlu canlıların özelliklerini barındıran bu mikroskobik düzeydeki dizilimi keşfettikten sonra kendi özelliklerini de araştırabileceğini fark etti. Böylece 1977 yılında ilk olarak DNA dizilerinin oluşturulmasına, daha sonra 1983 yılında da genetik hastalıkların belirlenmesine yönelik yöntemler bulundu.
2000 yılında dönemin ABD Başkanı Bill Clinton ile İngiltere Başbakanı Tony Blair ortak bir açıklama yaparak, İnsan Genom Projesi’nin ilk adımının resmen tamamlandığını tüm dünyaya bildirdi. 2003 yılında projeye dair tüm eksik bilgiler tamamlanarak Genom Projesi büyük oranda tamamlandı. Takip eden süreç içinde yeni gelişmeler oldukça sürekli olarak güncellenen Genom Projesi, günümüzde insan gen haritasının neredeyse %99’unu kapsar hale gelmiştir.
Genom Projesi; ABD, İngiltere, Fransa, Japonya ve daha birçok ülkenin uzun yıllar boyunca kaynak aktardığı ve bu konuda dünya çapında saygı duyulan bilimadamlarının ortaklaşa çalıştığı bir araştırmadır. Gelinen nokta itibarıyla insanlık tarihi açısından son derece önemli bir konuma sahip olan Genom Projesi, günümüzde “çaresiz” olarak nitelendirilen birçok hastalığın teşhis ve tedavisini mümkün kılabilir. Kanser, verem, astım, kalp ve damar hastalıkları, Alzheimer gibi günümüzün ilerleyen tıp imkanlarına rağmen insanoğlunun çaresiz olduğu hastalıklar hakkında bilgi edinilmesini sağlayan Genom Projesi’nin yaşlılığa dahi çare olması bekleniyor.
İlaç ve kimya sanayisi açısından oldukça büyük “gelir kapısı” manasına da gelen Genom Projesi, amansız hastalıkların tedavisi için ilaç üretilebilmesini de sağlayacak. Dünyanın en büyük şirketleri arasında yer alan ilaç üreticileri, Genom Projesi ile geliştirilecek tedavi yöntemleri ve ilaçlar için şimdiden milyonlarca dolar kaynak ayırmış durumda. Tüm bunların ötesinde Genom Projesi ile ilgili hala birçok etik, sosyal, ekonomik ve ahlaki sorun da bulunmaktadır. Bu nedenle Genom Projesi’nin yaklaşık olarak 1.2 milyar dolarlık bütçesinin %5’i gibi önemli bir bölümü yalnızca ahlaki, kanuni ve diğer sosyal konular için ayrılmıştır.
Genom Projesi’nin belki de en çok tartışılan konularından biri olan insan klonlanmasına hala birçok dini otorite sert bir dille karşı çıktığından, kanunları da bu çalışmaya izin vermeyen bir yapı içindedir. Genom Projesi dahilindeki ülkeler kanunlarını insan klonlamaya imkan tanır şekilde düzenlemek istese de, halkın bu konuya temkinli yaklaşması ilgili çalışmaların “geçici bir süre için” askıya alınmasına neden olmaktadır.