Germiyanoğulları Beyliği kimdir?

Germiyanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti’nin son zamanlarında Kütahya ve çevresinde hüküm sürmüş olan bir Türk Beyliğidir.

Germiyan bir Türk aşiretinin ismidir. İlk olarak XIII. yüzyılın başlarında Selçukluların hizmetinde Malatya’da faaliyet göstermişlerdir. Malatya’da bulundukları dönemlerde aşiretin reisi Ali Siroglu Muzafferüddin’di. Selçuklu sultani II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında ortaya çıkan Babailer isyanının bastırılmasında görevlendirilmiş ise de başaramayarak ilk defa mağlup olmuştur. Onun oğlu olan Kerimüddin Ali Sir, Selçuklu şehzadeleri arasındaki taht mücadelesi sırasında II. İzzeddin Keykavus taraftarı olduğundan dolayı, IV. Kılıç Arslan zamanında Vezir Pervane Muhineddin Süleyman tarafından diğer muhaliflerle birlikte öldürülmüştür.

Germiyanoğuları’nın tam olarak ne zaman Kütahya ve civarına yerleştikleri bilinmemektedir. Baba İshak isyanının 1241 yılında bastırılmasından sonra II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından bölgeye yerleştirildikleri tahmin edilmektedir. Ayrıca, Selçuklu Şehzadesi olduğu iddiasıyla Karamanoğlu Mehmed Bey’in ortaya çıkardığı Cimri (Gıyaseddin Siyavus)’nıin yakalanması hadisesinde rol aldıklarına göre bu tarihte Kütahya, Afyon ve Denizli taraflarında yerleşmiş olmaları muhtemeldir.

1277 yılındaki Cimri olayı sırasında Bati Anadolu’da bulunan ve Anadolu Selçukluları’nın hizmetinde bulunan Germiyanlılara bu hizmetleri karşılığında Kütahya ve civarı ikta, yani tımar olarak verilmiştir. Germiyanoğulları Beyliği, bu tarihten itibaren güçlü bir beylik haline gelmeye başlamıştır. Bati Anadolu’da bulunan Aydın, Menteşe, Saruhan, Denizli beyleri ilk dönemlerde Germiyanoğulları’na bağlı olarak hareket ediyorlardı.

Moğollar’ın Anadolu’yu işgal etmesi ve Selçuklu Devleti üzerinde hakimiyet kurmalarından sonra XIII. yüzyılın sonları ile XIV. yüzyılın başlarında uçlarda bulunan beyler bağımsızlıklarını tek tek ilan etmeye başladılar. Germiyanoğullaır Beyliği’de Selçuklu-Moğol yönetimine karşı çıkarak 1283 yılından itibaren bir beylik olarak teşkilatlanarak II. Mesud’a karşı mücadeleye başlamışlardır. 1286-1291 yılları arasında meydana elen bu olaylarda bazen Germiyanlilar, bazen da Selçuklu sultani II. Mesud galip gelmiştir. Bu dönemlerde Germiyanlıların başında Hüsameddin I. Alisir vardı. XIII. Asırda Hüsameddin Bey’in kardeşi Yakub Bey Beyliğin başında bulunuyordu.
Yakub bin Alisir Germiyanoğulları Beyliği’nin kurucusu olup, onun zamanında en parlak dönemini yaşamışlardır. Yakub Bey, Anadolu Selçuklu Devleti hizmetinde emir-i kebir sıfatını taşıyacak derecede önemli görevlerde bulunmuştur. Yakub Bey bu dönemde hakimiyet alanını Kırşehir’e kadar genişletmiştir. III. Alaaddin Keykubad’ın saltanattan çekilmesinden sonra Selçuklu tahtına ikinci defa geçen II. Gıyaseddin Mesud’a tabi olmayı kabul etmeyen Yakub Bey, İlhanlı Devleti’nin hakimiyetini tanıyarak onlara yıllık vergi vermeye başlamıştır
Yakub Bey zamaninda Bizanslilar’la savaşlar yapılmıştır. Nitekim Yakub Bey 1305’de Menderes nehri kenarındaki Tripolis şehrini ve Angir (Kiliseköy)’i zapt etmiş ve otuz bin kişilik bir ordu ile Philadelphia (Alaşehir)’yi kuşatmıştır. Yakub Bey’in 1340 yılında öldüğü tahmin edilmektedir.

Germiyanoğulları Beyliği’nin başına Yakub Bey’den sonra oğlu Mehmet Bey geçmiştir. Mehmed Bey, Çahsedan veya Çağsadan lakabı ile anılıyormuş. Mehmed Bey hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Mehmed Bey 1361 yılında vefat etmiştir.

Süleyman Şah, babası Mehmed Bey’in vefatı üzerine 1361 yılında Germiyanlı Beyliği’nin hükümdarı olmuştur. Onun hükümdarlığının ilk seneleri sorunsuz geçmiştir. Sonraki yıllarda diğer beyliklerle sorunlar yaşamıştır.
1387’de Süleyman Şah Kula’da ölmüş ve orada yaptırdığı Gürhane Medresesi’ne defnedilmiş ve yerine oğlu II. Yakub Bey Germiyan beyi olmuştur.

II. Yakub Bey, I. Murad’in savaş meydanında ölmesi üzerine Osmanlı nüfusundan kurtulmak istemiştir. Babası tarafından kız kardeşinin çeyizi olarak verilen yerleri geri almış ve Kütahya’yı ele geçirmiştir.
Yıldırım Bayezid beylikler arasında oluşturulan ittifakı dağıtmış II. Yakub Bey’de bu durumdan endişeye düşmüştür. Yıldırım Bayezid’i hediyelerle karşılamış, Osmanlı Padişahi, kayınbiraderine güvenmediği için onu yakalatmış, veziri Hisar Bey ile birlikte Rumeli’de İpsala Kalesi’ne hapsetmiştir.
Böylece bütün Germiyanogullari’na ait topraklar 1390 yılında Osmanlı Devleti’ne katılmıştır.