Gıda alerjisi neden olur?

Gıda alerjisi toplumda pek çok kişiyi etkileyebilir. Daha çok yemek yedikten sonra kişide solunum sıkıntısı, bilinç bulanıklığı, bulantı ve kusma, karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. En fazla süt, kabuklu deniz ürünleri, fıstık gibi kuruyemişler, domates ve yumurta gibi besinlerin tüketilmesinden sonra bu belirtiler ortaya çıktığı takdirde, hiç gecikmeden doktora gidilmelidir. Yaşamda çeşitli gıdalar tüketilir. Bu gıdaların içeriğinde besin maddesi olarak bulunan vitamin, yağ, protein ve karbonhidrat gibi temel yapı taşları vardır. Gıda alerjisi bu yapı taşlarının bağışıklık sisteminin yabancı bir madde olarak algılamasıyla meydana gelen immün sistem yanıtıdır. Gıdalarda bulunan ve yabancı görülen maddelere karşı oluşturulmuş antikorlar, vücutta istenmeyen alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasına  neden olur.

Çocukluk dönemindeyken en çok süt, yumurta gibi besinler, yetişkinlik döneminde ise yumurta ve kabuklu deniz ürünlerine karşı kişilerde gıda alerjisi olabilir. En fazla etkili olan gıda alerjileri, kabuklu deniz ürünlerinden, fıstık, balık ve yumurtadan kaynaklanır. Çocuklarda oluşan gıda alerjisi süt, çikolata, kabuklu deniz ürünleri, domates, soya ürünleri, yumurta akı gibi besinlerde yoğunlaşır. Gıda maddelerinin içindeki renklendiriciler, koruyucu katkı maddeleri, kakao, kolalı besinlerde alerjik reaksiyon nedeni olabilir. Bazı gıdalar kendileri alerjik reaksiyona sebep olurken, bazı gıdalar da aynı türdeki gıdalarla çapraz reaksiyona girebilir. Mesela badem ve ceviz gibi fıstıklara alerjisi olan kişilerin diğer fıstık türlerine de alerjik reaksiyon göstermesi söz konusu olabilir.

Gıda alerjisi ciddi rahatsızlıklara sebep olabilir

Gıdaların alerjik reaksiyona neden olması için, tüketilen gıdaların sindirim sisteminde işlenmesi ve emilmesi gerekir. Vücutta gıda alerjisi ya da intoleransından koruyucu olan mekanizmalar bulunur. Bu koruyucu mekanizmalar gıda maddelerini tanır ve alerjen maddelerin istenmeyen etkilerini engellemek ister. Bu sisteme immünolojik tolerans denir. Fakat gıda maddeleri yeteri kadar işlenmediğinde ya da savunma mekanizmasında olabilecek hatayla gıdalara karşı alerjik reaksiyon olabilir. Gıdaların sindirim sistemindeki tahrişiyle kişide çeşitli belirtiler olur. Bunlar bazen hafif etkilere neden olurken, şiddetli etkiler de olabilir. Gıda alerjisinde oluşan belirtilerin en önemlileri arasında;

• Bulantı ve kusma
• Kurdeşen
• Mide ağrısı ve spazmı
• İshal
• Cilt kaşıntısı
• Göğüs ağrısı ve nefes darlığı
• Solunum yollarının daraltılması
• Anaflaksi denilen ölümcül tablo
• Sütte olan laktozun sebep olduğu alerjide şişkinlik, karın ağrısı ve ishal olabilir.

Gıda alerjileri yetişkinlerde % 1 etkili olurken, çocuklarda bu oran % 7 kadardır. Bazı çocuklar daha fazla etkilenir. Gıda intoleransı daha sıkça yaşanır. Bazılarında spesifik maddelere karşı tolerans görülür. Bunlar arasında en çok görüleni laktoz intoleransıdır. Toplumun % 15 lik kesiminde etkili olur. Ailelerde bazen yaygın şekilde gıda alerjisi görüldüğünden, bunun kalıtsal olacağısöylenebilir.

Gıda alerjisi belirtileri

İnsanların rahatsız olmalarına neden olan belirtilerle oluşan gıda alerjileri, en fazla sindirim sistemi sorunlarına sebep olur. Alerjenlere karşı antikor oluşturan vücut, bunlarla savaşabilmek içinde histamin salgılar. Bu etkilerle kişilerde burun akıntısı, boğazda yanma ve kaşıntı, deri döküntüsü, ürtiker, nefes borusunda şişlik, buna bağlı nefes darlığı, mide ağrısı ve kramplar, ishal olabilir. Bazı alerjenlerde hafif etkiler ortaya çıkarken, bazıları çok şiddetli etkilere neden olur.

Gıda alerjisi teşhisi ve tedavisi

Teşhis için, kişinin hangi gıdaların ardından yakınması olduğu değerlendirilir. Şüphe duyulan besinler tüketilmediğinde yakınmalar ortadan kalkarsa, kişiye gıda alerjisi teşhisi konulabilir. Bazen gıdaların tüketilmesinden sonra egzersizle beraber yakınmalar olabilir. Bu egzersizle gelişen gıda alerjisini gösterir. Gıda alerjisi bulunmayan kişilerde yakınmalar olursa, besin zehirlenmesi, laktoz yetmezliği, huzursuz bağırsak sendromu ve stres gibi etkenler düşünülmelidir. Gıda alerjisinin etkili bir tedavisi yoktur. Bu yüzden alerjen gıda tespit edilerek, bundan uzak durulmalıdır.