Greoger Mendel kimdir?
“Bilim adamı” deyince bir çoğumuzun aklına laboratuarda deneylere gömülmüş, beyaz önlüklü, gözlüklü biri gelir. İşte bunlardan biride Mendel Yasaları ile hayatımızda önemli bir yer işgal eden Johann Gregor Mendel ‘dir. Johann Gregor Mendel 1822 yılında Avusturya, Heinzendorf’ta yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Mendel’in ailesinin ekonomik yönde çok sıkıntılar yaşadığı bilinmektedir. . O zaman kırsal kesimde hala bir çeşit derebeylik egemendi. Topraksız köylüler için boğaz tokluğuna işçilik dışında fazla bir seçenek yoktu. Tek kurtuluş yolu belki de eğitimdi.
Mendel’in babası rehberlik yaparak ailenin geçimini sağlamaya çalışıyordu. Mendel, ilkokulda çok başarılı bir öğrenciydi. Ailesinden orta öğrenime devam etmek için izin alan Groger Mendel, onlardan uzakta bir yurtta 6 yıl kadar okudu ve bütün zorluklara rağmen mezun olmayı başardı. Fakat altı yıllık bu dönem boyunca yetersiz beslenme, bakımsızlık gibi zor şartlar içinde olduğundan mezun olduğu zaman çok sağlıksız ve oldukça zayıftı.
Groger Mendel, 25 yaşında iken papazlık unvanını aldı. Aynı zamanda öğretmen olmak isteyen bilim insanı öğretmenlik için girdiği sınavda başarılı olamadı. Mendel, bunun üzerine Viyana Üniversitesi’nde 4 dönem fizik ve doğa öğrenimi gördüeğitimi aldı. Tekrar sınava girdi ama yine yeterli görülmedi. Daha sonra manastıra çekilip bahçe bitkileri üzerine araştırmalarını burada devam ettirdi. Avusturya’da botanik müzesi , bahçe bitkileri ve zengin kitaplığı ile popüler olan Brünn Manastırı Mendel için ” ideal ” bir öğrenim merkeziydi .
Mendel, 1854 yılında Brünn’e geri döndü. Sonunda amacına ulaştı ve burada bir teknik lisede öğretmenlik yapmaya başladı.
Johann Gregor Mendel’in 1866 yılında araştırmaları meyvesini verdi ve başarılı bir sonuca ulaştı. İki yıl boyunca bezelye çeşitlerini ve birbirleriyle ve kendi türleriyle dölledi. Mendel çalışmasını , 22 bezelyenin boylu – bodur , solgun – yeşil , yuvarlak – buruşuk… gibi 7 çift karşı nitelikleri üstünde yoğunlaştırmıştır . Mesela, boylu ve bodur çeşitlerini çapraz döllendiğinde ilk nesil melez ürünün tamamen boylu olduğunu saptar . Melez ürünü kendisinin bünyesinde dölleyerek elde ettiği iki nesil ürünün büyük bir bölümünün boylu, ufak bir bölümünün ise bodur olduğu görülür . Ortaya çıkan sonuçlara göre Groger Mendel, sonraki nesillerde bezelyelerde görülen özelliklerin her birinin hem yumurtadan ve hem de gametten geldiğini keşfetti. Mendel bahçe bezelyeleriyle yaptığı çaprazlamalarda bazı belirli özelliklerin değişmediğini keşfetti. Bezelyelerin bir kısmı kısa ve çalı tipli (bodur) olduğu halde, bazıları uzun ve tırmanıcı idiler. Yine, bazıları sarı tohum ürettiği halde, bazıları yeşil tohum üretirdi. Bazıları renkli çiçeklere sahip olduğu halde, bazıları beyaz çiçek açarlardı.
Mendel bahçe bezelyelerinin topu topu yedi özelliğinin değişmediğini bulmuştur. Ayrıca bezelye çeşitlerinde özelliklerin nesilden nesile kendi kendilerine sürdürdükleri tozlaşma sayesinde korunduğunu tespit etmiştir. Bezelyeler üzerine yaptığı bu ünlü deneyi sonucunda kendi adıyla anılan kalıtım kanunlarını ortaya koyan Mendel, yaşadığı dönemde ortaya çıkmış olan Darwin’in evrim teorisine de büyük bir darbe vurmuştur. Bu keşif sonucunda bir türün başka bir türe dönüşümünün imkansız olduğu anlaşıldı. Mendel’in bu keşfi Darwin’in evrim teorisini ortadan kaldırmaya yetecek bir kanıt olarak kabul edilmektedir.
Mendel uzun ve sabırlı bir çalışmaları ile kalıtım kanunlarını deney ve gözlemleriyle bilim tarihine sunmuş ve canlıların sahip oldukları özel görünüm ve sistemler ile Allah tarafından yaratılmış olduğunu bütün insanlara göstermiştir.Din ve bilim adamı olan Johann Gregor Mendel, 1884 yılında bugünkü Çek Cumhuriyeti’nde ölmüştür.