Güneşin yapısı nasıldır?

Evrendeki milyonlarca yıldızdan yalnızca biri olan Güneş, Samanyolu Galaksisinde bulunan büyük bir yıldızdır. Güneş, üzerinde yaşadığımız gezegenin de içinde bulunduğu Güneş Sisteminin ana merkezini oluşturmaktadır. 4,65 milyar yaşında olduğu bilim insanları tarafından tahmin edilen bu dev yenilenebilir enerji kaynağının yarı çapı 7×105 km yani dünya yarıçapının yaklaşık 100-110 katıdır. Ekliptik düzlem normaliyle 75° 15 açı yapan Güneş, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yaklaşık olarak 27 günde tamamlamaktadır. Güneşin merkez sıcaklığı ortalama 10 milyon derece, dış sıcaklığı ise 5700 K° dir. Başlangıçta 2×1030 kglık kütlesinin %73’ünün hidrojenden, geri kalan kısmını ise helyumdan meydana geldiği tahmin edilmektedir.

Yüzey sıcaklığı i6000 oK civarındadır. Bu yüksek sıcaklıktan dolayı elektronlar, atom çekirdeklerinden ayrılırlar. Bu nedenle, güneşte atom ve molekül yerine elektronlar ve atom çekirdekleri bulunmaktadır. Bu karışıma “plazma” denilmektedir. Dört hidrojen çekirdeği bir helyum çekirdeğine eşittir. Birleşme çok yüksek sıcaklıkta gerçekleşmektedir. Füzyon denilen bu olay yüksek sıcaklıkta ve atom çekirdeğinin yardımıyla gerçekleştiğinden “Termonükleer Reaksiyon” adını almaktadır. Güneş çok yoğun sıcak gazlarla oluşmuş olup ve çapı 1,39×109 m, kütlesi 1,99×1030 kg civarında olan bir yıldızdır. Dünyadan Uzaklığı yaklaşık olarak 1,5x108km’dir.

Güneşin yüzeyinden merkezine doğru inildiğinde yoğunluğun , basıncın ve sıcaklığın arttığı görülmektedir. Güneşin uzaya verdiği ısı enerjisi güneşin merkezinde üretilen bir ısıdır. Güneşin enerjisini ürettiği bu bölüme iç güneş denilmektedir. İç güneşten çıkan ışınımlar dış tabakalar tarafından soğurulur. Güneşin ışınımını aldığımız kısmına güneşin atmosferi adı verilir. Doğrudan yapılan bütün gözlemler güneş atmosferinin fiziksel durumu ve kimyasal bileşimi hakkında ayrıntılı bilgiyi vermiştir. Güneş atmosferinin kütlesi, güneşin toplam kütlesinin yalnızca 10-10 katıdır.Güneşin tükenmeyen bu ısıyı nasıl ürettiği sorusu, ilk zamanlar insanların kafasını çok meşgul etmiştir. Fakat şimdi güneşin bu ısı enerjisini içinde mevcut olan hidrojeni çekirdek füzyonu ile helyuma çevirerek elde ettiği araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir. Ve Güneş çekirdek füzyonu sayesinde çevresine 4×1026 Watt’lık bir güç yaymaktadır.

Güneş yüzeyi bazı tabakalardan meydana gelmektedir Bu tabakalar çekirdekten yüzeye doğru sırasıyla fotosfer, kromosfer ve korona olarak isimlendirilmiştir.
ÇEKİRDEK: Güneş çekirdeği merkezden 0,2 güneş yarıçapına kadar uzanmaktadır. Bu katmana core adı da verilmektedir. Yoğunluğu 150.000 kg/m³ (Yeryüzünde suyun yoğunluğunun 150 katı) civarında olup sıcaklığı da 13.600.000 kelvin kadardır. Bu katmanda yüksek basınca da rastlanır. Bu sıcaklık ve basınçta nükleer füzyon olayı meydana gelir. Bu olay sonucunda ayrıca gama ışınları görülür.

IŞIKKÜRE ( fotosfer ) : Güneşin görünmekte olan parlak yüzeyine ışık – küre adı verilmektedir. Güneşin ışığının büyük bir bölümü fotosferden gelir . Bu katman sürekli ışınımın olduğu bir katmandır. 400 km kalınlığında seyrek ama son derece donuk bir katmandır. Sıcaklık alt kısımda 10000 K civarındadır. Üst kısımda ise bu değer 4200 K’ye kadar düşmektedir.

RENKKÜRE ( kromosfer ) : Tam güneş tutulması sırasında kara diski çevreleyen ince pembemsi bir şerit dikkat çekmektedir. Böylesi bir gözlem tekniği ile fotosferi saran bir dış katmanın varlığı tespit edilmiştir. İşte bu katmana renkküre (kromosfer) denir. Kromosferin sıcaklığı 4800 K’dir . Dışa doğru gidildikçe iyonlaşma artacağından dolayı sıcaklığın artması beklenir .

GÜNEŞ TACI (korona) : Güneşi çepeçevre saran parlak yüksek sıcaklıklı ve seyreltik bir gaz ile örtüdür .Güneş tacının sıcaklığı 1000000 K’dir. Güneş’in en dışında kalan korona tabakası, Güneş’in atmosferin en dış bölgesini oluşturur. Milyonlarca km uzunluğuna sahip bu katmanda sıcaklık 1 milyon dereceye kadar yükselir. Bu bölgede Güneş’in manyetik etkisinden nedneiyle bazı delikler oluşur. Bu koro nal delikler Güneş fırtınalarının temellerini oluşturur ve Güneş Sistemimizin devamını sağlar.

Güneşin yapısında bulunan elementlerin yüzdelik değerleri şöyledir:
Element % of total atoms % of total mass

Hydrogen 91.2 71.0
Helium 8.7 27.1
Oxygen 0.078 0.97
Carbon 0.043 0.40
Nitrogen 0.0088 0.096
Silicon 0.0045 0.099
Magnesium 0.0038 0.076
Neon 0.0035 0.058
Iron 0.030 0.014
Sulfur 0.015 0.040