Halep neresidir? Önemi nedir?

Halep Suriye’nin en önemli şehirlerinden biridir. 2007 yılındaki verilere göre nüfusu 4.393.000 ‘dir. Halep Arapça’da ve diğer bazı Sami dillerinde süt veren anlamalrına gelmektedir.Gerek nüfusu ve gerek tarihi ve stratejik konumu ile sadece Suriye’nin değil, bölgenin en önemli yerleşim yeri olan, Türkiye içinde çok önemli bir yerleşim yeridir.

Halep’in Türkiye’ye çok yakın bir coğrafi konumu olduğu gibi stratejik bir konumu da vardır. Osmanlı döneminde de son derece önemli bir geçiş güzergahıdır. Halep sıradan bir kent değildir. Bilhassa Anadolu’dan Suriye’ye geçişte, ve Anadolu’nun Suriye ve Irak’ın iç kesimlerinden Akdeniz’e ulaşım noktasında olduğundan son derece mühim bir stratejik, önemi vardır. Bundan dolayı Halep önemli ve Suriye’nin de bazen biricin bazen ikinci (en büyük şehri olduğu ifade edilmektedir.

Halep Türkiye ile çok sıkı tarihi, kültürel ve ekonomik bağları olan bir yerdir. Dolayısıyla son dönemlerde yaşanan gelişmeler, diğer bölgelerdeki etkileri ile mukayese edilemeyecek şekilde şiddetli olmuştur.

Halep, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli şehirleri arasında yer almış, Türkçe deyimlere ve Türk edebiyatına yerleşmiştir. Hepimiz tarafından bilinen “Halep oradaysa arşın burada” deyimi, Aşık Emrah’ın sevdiğini Halep’te araması, Aşık Ömer’in “İşte geldim gidiyorum şen olasın Halep şehri” beyiti, Kerem’in Aslı’nın ateşine Halep’te yanıp kül olması buna en güzel örnekleri teşkil etmektedir.

Tarihi MÖ 3000’li yıllara kadar uzanan Halep Kalesi’nde çeşitli Mezopotamya devletleri, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Arap hakimiyeti, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mirdasiler, Ukayliler çok kısa bir süreliğine de olsa Büyük Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu’nün bölgede hüküm sürdüğü görülmektedir. Birinci Dünya Savaşı neticesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun resmi olarak ortadan kalkmasından sonra bir süre Fransızların elinde kaldıktan sonra, Suriye Devleti kurulmuştur. Halep Suriye’nin en önemli ticaret ve üretim merkezlerinden biri olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu zamanında Bursa ve İstanbul’dan sonraki en önemli dokumacılık merkezi Halep’tir. İpekli dokumaları ve meşhur sabunları Halep’in en önemli ihraç malları arasında yer almıştır. İstanbul’dan sonra ikinci en büyük ticaret merkezi ve altın çarşıları Halep’de bulunuyordu. 1500’lü yıllardan itibaren İngilizler, Venedikliler, Fransızlar ve Hollandalılar Halep’te konsolosluklar ve acentalar açmışlardır. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ilk mason locasının da Halep’te kurulduğu bilinmektedir. Osmanlı arşivlerindeki vesikalara göre, Halep’te İngiliz konsolosu Handerson’un riyasetinde Farmason Locası namıyla bir gizli teşkilat kurulmuştur. Arap harfleri kullanılarak ilk matbaa İstanbul’dan önce Halep’e uğramıştır.

Osmanlı şehirciliğinin klasik bir örneklerinden biri olan Halep’in özelliklerinden biri de kayşani ismindeki taş cinsinin buradaki yapılarda kullanılmasıdır. Halep Kalesi, çarşılar, hanlar, hamamlar, camiler medreseler kayşani denilen bu taşlardan yapılmıştır. Halepliler hala evlerini taş kaplama yapmaya devam etmektedirler. Selçuklu, Eyyubi, Memlük ve Osmanlı Devletlerinin izlerini taşıyan Halep; Bursa, Konya, İstanbul’un adeta bir alaşımı gibidir.
Tarih boyunca üretmiş olduğu ipeği ve sabunları ile önemli şöhrete sahip olan Halep’in çevresinde bol miktarda yetişen fıstıklarla yapılmış tatlıları da çeşitlilik ve lezzet açısından çok kalitelidir.

Halep’in koruma altına alınmaya çalışılan taş evleri büyük bir mimari zenginlik örneğidir. Halep’te birçok etnik kökenden insanlar yaşamalarını devam ettirmektedir. Halep’in nüfus yapısı genel olarak Arap ve Türkmen’lerden meydana gelmiştir. Burada az sayıda Yahudi, Ermeni, Asuri, Kürt ve Çerkez’ de yaşamaktadır.
Halep’e ulaşım karayolu,havayolu ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Şehirdeki yurtiçi-yurtdışı uçuşlara açık olan Halep Havalimanı, Suriye’nin ikinci en büyük havalimanıdır. Halep Suriye’nin de sanayi kentidir. Halep’de sanayi çok gelişmiştir.

Halep ünlü ve görkemli kalesinin dışında cami, medrese ve hamamları kadar büyük kiliseleri ile de tanınmaktadır.
Şehrin önemli yapılarından olan Halep Kalesi, Selahaddin-i Eyyubi’nin oğlu Malik el Zahir Gazi zamanında şehrin merkezi olarak yeniden inşa edilmiş ve çevresi 20 m. derinliğinde bir hendekle güçlendirilmiştir.

Zekeriya a.s. Camii şehrin en eski ve en ünlü camisidir. Halep kent merkezindeki caminin inşasına Emevi Halifesi El Velid Bin Abdülmelik tarafından başlanmış ve 717’de Halife Süleyman döneminde bitirilmiştir.

Halep Kapalı Çarşısı Ortadoğu’daki en uzun çarşı olup, birbirini takip eden hanlardan oluşmaktadır. Çarşı içinde bulunan çok sayıda kervansaray günümüzde imalathane olarak kullanılmaktadır.

Bimaristan, Memluk Valisi Argun Al Kamil tarafından akıl hastaları için yaptırılmıştır.

Cabar Kalesi, Halep’in 110 km Doğusunda Fırat Nehri üzerindeki Baraj’ın Doğu tarafındaki bir yarım adada bulunmaktadır. Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gazi’nin dedesi Süleyman Şah’ın mezarı Caber Kalesinde bulunmaktadır.

Ebla Antik Kenti, Halep şehrinin 40 km güneyinde yer almaktadır.