Halk kültürü nedir?

İnsanlık tarihiyle birlikte ortaya çıkan, değişen ve gelişerek günümüze ulaşan kültür kavramı; insanoğluyla birlikte değişimini sürdüren ve farklı toplumlar tarafından değişik anlamlarla kullanılabilen bir terimdir. Doğrudan insanı ilgilendiren bir kavram olan kültür, genel olarak yalın kullanıldığında kişinin tüm hayatını ve hayatı boyunca yaşadıklarını kast eder. Terimin çoğul olarak kültürler şeklinde kullanılması halinde ortaya “halk” kültürü kavramı çıkmakta, bu tanımla toplumu ilgilendiren ve yüzlerce yıl içinde şekillenen davranışlar bütünü kast edilmektedir. Ancak bahsi geçtiği üzere bu tekil ve çoğul kullanımla da ilgili kesin kaideler bulunmamaktadır ki, kültür tanımı dahi topluma veya bireye göre değişim gösterebilmektedir. Halk kültürü dendiğinde, bireylerin bir araya gelerek oluşturduğu toplumların yüzlerce ve hatta binlerce yıl öncesine dayanan yaşam alışkanlıkları kast edilir.

Halk kültürü bir takım maddi değerler dışında birçok farklı manevi değeri de kapsar. Bu doğrultuda halk kültürü belirli yapıların bazı mimari esaslara sadık kalınarak inşa edilmesi şeklinde yani maddi değerler şeklinde görülebildiği gibi, toplum genelinde kabul edilen çeşitli batıl inançlar yani manevi değerler şeklinde de görülebilir. Soyut ya da somut; farklı inanç ve davranış biçimlerinin toplamı olan halk kültürünün şekillenmesi nesilden nesle aktarılanlarla ilgili olduğundan, bu halk kültürü de yüzlerce ya da binlerce yıllık bir süreçle ortaya çıkmaktır. Halk kültürleri bir anda ortaya çıkan ve toplumun geneli tarafından kabul edilen inanç veya davranış biçimleri değil, bireyin çocukluk yıllarından itibaren ailesi ile toplumun diğer kesimlerinden gördüğü sistemlerdir.

Bu bilgilerden yola çıkarak halk kültürünün; tarihsel süreç içinde yaşanan değişimlerle farklılaşan yani bir nevi evrim geçiren, toplum geneli tarafından kabul gören bir anlam ve önemler bütünü olduğu söylenebilir. Toplumun geneli tarafından belirli bir anlam yüklenen ve bu anlam doğrultusunda da insanlar tarafından belirli bir öneme sahip olan tüm inançlar ile davranış sistemleri halk kültürünü oluşturmaktadır. Kısaca “toplum mirası” olarak da tanımlanan halk kültürü, bireyin sosyal çevresi aracılığıyla hayatının pek çok alanında etkilidir. Bireyin gördüğü eğitiminden evliliğine hayatının pek çok alanına nüfuz eden halk kültürü, bireyin de katkısıyla geliştirilerek bir sonraki nesle devredilir.

Halk kültürü binlerce yıl içinde oluşan bir önem ve anlam sistemi olmasına karşın sabit değil, dinamik bir yapıya sahiptir. Bugün dahi insanoğlu çevresini saran halk kültürüyle etkileşime geçerek bu kültür mirasına kendi katkısını yapmakta ve bu sayede değişim geçiren halk kültürü de bir sonraki nesle farklılaşmış bir biçimde miras bırakılmaktadır.