Hamilelikte kusma neden olur?

Genellikle gebeliğin 6. haftasından itibaren yaşanan şikâyetlerden birisi kusmadır. Bu dönemde meydana gelen bulantılar kusma, iştahsızlık çekme, kilo verme ve çevredeki kokulara karşı hassasiyetle birlikte değerlendirilmektedir. Bulantı ve kusma sorunları daha çok sabah saatlerinde etkili olduğundan, bu sabah hastalığı olarak anılır. Hamilelik döneminde bulantı ve kusma bütün gün sürdüğünde, ayaktan ilaç tedavisiyle giderilemediğinde, anne adayının beslenmesine engel olduğunda, günlük işlerinin yapılmasını aksatırsa, genel sağlığın bozulmasına neden olursa ya da kilo vermeye sebep olursa, anne adayında ileri tetkiklerin yapılmasını gerektirir. Normal olarak gebelikte bulantı ve kusma olmasına rağmen, bunun şiddetli olması sadece gebeliklerin binde dördünde etkili olmaktadır. Bu daha çok genç yaşta ilk gebeliğini yaşayan kadınlarda görülür. Kilolu olanlar, çoğul gebelik yaşayanlarda ve sosyo kültürel seviyesi yüksek olan kadınlarda daha sık görülmektedir.

Hamilelikte kusma sebepleri nelerdir?

Hamilelikle birlikte ortaya çıkan fizyolojik estradiol ile HCG hormonlarının fazla miktarda artması ya da normal sınırlarda olmasına rağmen, anne adayında duyarlılığın olması yüzünden bulantı, kusma ve kokulardan tiksinme gibi belirtilere neden olabilir. Çoğul gebelik ve mol gebelikte HCG daha fazla üretildiği için, kusma şikâyetleri daha fazladır.

Hamilelikte kusmanın ayırıcı tanısı

Hamilelerde olan her kusma ve bulantının gebeliğe bağlanması doğru olmaz. Şiddetli yaşanan, tedaviye yanıt vermeyen bulantı ve kusma, ilk trimesterden sonra devam eden ya da ikinci üç aylık dönemde başlayan kusmalarda, başka hastalıklarda değerlendirmelidir. Bunlara neden olacak hastalıklar içinde hepatit, mol gebelik, pankreatit, safra kesesinde iltihap, zatürre, mide ve on iki parmak bağırsağı ülseri, sindirim sisteminde tıkanıklıklar, beyin tümörleri ve over kisti boğulması gibi rahatsızlıklar yer alır.

Hamilelikte kusmanın anne adayında ve bebek üzerindeki etkileri

Hamileliğin erken döneminde anne adaylarında aşırı bulantı ve kusma olmasında, gebeliğin sağlıklı olduğu, düşük olma olasılığının azaldığı bilinmektedir. Fakat bunun bilimsel açıklaması yapılamaz. Bu kusma kontrol altına alınamazsa, bu etkiler tersine dönebilir. Anne adayı kilo kaybı yaşar, elektrolit dengesizliği olabilir, yetersiz besin aldığından bebekte gelişim geriliği meydana gelebilir. Anne adayları tedavi edildiği zaman, ilerleyen süreçte sorun yaşanmaz.

Hamilelikte kusma teşhisi ve tedavi yaklaşımları

Hamilelik döneminde bulantı ve kusma yakınması bulunan anne adayları muayeneden geçirilerek, ultrason tetkikine tabi tutulur. Bu tetkiklerle gebelik haftası belirlenir. Bu sırada mol gebelik ya da çoğul gebelik tespiti yapılabilir. Bu aşamada tedavide farklı yaklaşımlar olabilir. Uygulanan tam idrar tetkikiyle, aç kalınan süre belirlenir. Çünkü kadında açlık süresinin artması halinde, idrarda aseton başta, keton maddelerin artmasına sebep olur. Keton miktarının yüksek olduğunda, hamilelikte bulantı ve kusma daha şiddetli yaşanır. İdrarın yoğunluğu ve rengiyle bazı bilgiler edinilir. Vücudun susuzluğu ve idrar yolu enfeksiyonları bunlarla tespit edilebilir. Kusma nedeniyle anne adayı ayaktan ilaçsız tedavi, yine ayaktan ilaçlı tedavi ya da yatarak serum ve ilaç tedavisi verilerek tedavi edilebilir. Bu tercihler yakınmaların derecesine göre yapılır.

Hamilelikte kusmanın azaltılması için anne adaylarına öneriler

• Kusma ve bulantı genellikle sabahları etkili olduğu için, yatağın kenarında hazırda kraker, bisküvi gibi atıştırmalıklar bulunmalıdır. Sabahları kalkınca bunlardan biraz yedikten sonra yataktan kalkmak etkileri azaltır.
• Günlük öğünlerin ana ve ara öğünler olarak, 5-6 öğüne bölünmesi uygundur.
• Yemekte sıvı almak yerine, yemek aralarında sıvı tüketme tercih edilmelidir.
• Mide ve bağırsaklara dokunacak gıdalardan uzak durulmalıdır.
• Alınan önlemlere rağmen, yakınmalar geçmezse mutlaka doktora gidilmelidir.

Gebelik döneminde kusma yakınması genellikle gebelik haftasının ilerlemesiyle şiddetini azaltır. Bu etkiler ilk üç aylık dönemin sonunda ve ikinci üç aylık dönemin başında 14. haftaya kadar etkisini yitirmektedir. Gebelikte son zamanlara kadar gidecek, etkili bir kusma sorunu nadir olarak görülür.