Hayvanların bayıltılarak kesilmesi uygun mudur?

Hayvanların kesimi sırasında kullanılan bayıltma yönteminin mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de helal et kavramı sürekli gündemdedir. Tüketicilerin gıda tercihinde bu önemli bir etken temizlik ve helal olmasıdır. Et ise hayvanın kesimine göre helal olabilir ya da olmaz. Bu nedenle kesim şekline dikkat edilmelidir. Doğru teknik ve usullerle hayvanlar kesilmelidir. Hayvanlar İslami usullerde kesilmese bile temiz olabilir. Hayvanların İslami usullerde kesilmesi ve temiz olması aranmalıdır. Hayvanların kesim usullerini incelersek;

Bayıltmalı yapılan kesimler

Hayvanlara kesim sırasında eziyet edilmesi caiz değildir.  Bu Müslüman olmayan ülkelerde hayvanlarda ölüm anındaki acının azaltılması için elektrik akımı, karbondioksitle bayıltma ve tabanca gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu şekildeki kesimlerin helal et ve helal kesim konusunda caiz olmadığını kabul eden açıklamalar bulunmaktadır.

Tabancayla bayıltma

İlerlemiş ülkelerin çoğunda, büyükbaş hayvanların kesimden önce tabancayla bayıltılması yapılmaktadır. Hayvanın alındaki kemiğine dayalı tabancadan fırlatılan 15 cm uzunluğunda ucu sivri demir çubuk, ani bir şekilde hayvanın beynine girer ve çıkar. Bu beyin dokusunun zedeler. Hareket ve his dokusu zedelenip, ortadan kalktığında, beyin fonksiyonları devre dışı kalır. Bundan sonra yapılan kesimde hayvanın acı duymasının engellendiği belirtilir. Hayvanın solunumunun düşmesi, gözkapağına dokunulduğunda göz kırpmasının olmaması, göz bebeğinin büyümüş olması bayıltma işleminin olduğunu gösterir.

Elektrik akımıyla bayıltma

Bu genellikle keçi ve koyun gibi hayvanların boynuz kökleri ve gözler arsındaki bölüme elektrotların konması ve hemen 8 saniye süreyle 70-80 volt ile 8 amperlik elektrik akımı verilir. Kanatlı hayvanlara da bu şekilde bayıltma yapılabilir. Yürüyen banda ayaklarından asılan hayvanların kafaları elektrik verilen suyun içinden geçirilerek bayıltılır. Bazı kişiler bunu hayvanlara anestezi verilmeden yapılan işkence olarak görürler. Hayvanlarda kısmı felç olması ve acı çektiğine dair iddialar bulunmaktadır. Yüksek voltaj verildiğinde hayvanlarda kemik kırıkları bile olabilir. Burada hayvanların büyüklüğüne ve direncine uygun şekilde yöntem uygulanmalıdır.

Kesimlerin bayıltmayla yapılmasıyla ilgili yapılan araştırmalarda bazı arzu edilmeyen hususlar bulunmaktadır. Yetersiz bayıltma, hayvan uyanıkken kısmi felçlerin olması, kafatası kırıkları, kanamalar, beyin hasarı, kanın damardan çıkmasıyla ette kanama olması, ölümlerin olması bu istenmeyen sonuçlar arasındadır. Araştırmacılar sinir sisteminin merkezi olan beyne yapılan bu tahribin ağrıları azalmadığını, dahası arttırdığını belirtirler. Bu konuda Almanya’da yapılan bir araştırmada bıçakla yapılan kesimin daha az ağrılı olduğu belirlenmiştir. Bunun dışında bayıltmayla yapılan kesim sırasında ette kalan kan miktarı fazla olduğundan, bu etlerin daha az hijyenik olduğu belirlenmiştir.

Bazı araştırmalarda ise tabancayla yapılan bayıltmada kesim süresinin uzun olması nedeniyle, hayvanlarda deli dana hastalığının daha fazla görüldüğü belirlenmiştir. Elektrikle bayıltma sırasında ette damarın dışına kan sızması olmakta ve ette kan birikmesine neden olmaktadır. Bu etin lezzetini azaltan, etin bozulma riskini artıran bir etkendir. Kanatlı hayvanlarda da kafalar elektrikli sudan geçirilirken, bazılarının bu aşamada öldüğü belirlenmiştir.