Hıçkırığın nedenleri nelerdir?
Solunum kasları ve bilhassa diyaframın uyarılması sonucu hıçkırık ortaya çıkar. Tıp dilinde hıçkırık singultus olarak adlandırılmaktadır. Hıçkırık tek bir nedene bağlı değildir. Nedenleri çeşitlidir. Basit hıçkırıklar genel olarak mide gazı, sıcak ve baharatlı yemekler, sinir bozukluğundan ileri gelir. Ayrıca bazı kalp, karaciğer, bağırsak ve pankreas hastalıkları, zatülcenp ya da zatürreede de hıçkırık görülebilir. Unutulmaması gereken konu 3 saatten fazla süren hıçkırıklarda, doktora başvurmak gerekir.
Hıçkırık, göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diyafram kasının aniden kasılması neticesinde ses telleri arasındaki açıklığın istem dışı kapanması ile gerçekleşen ani soluk alımı ve bu esnada bir sesin dışarı çıkmasıdır. Hıçkırıkın frenik sinirin uyarılması sonucu geliştiği bilinmektedir. Hıçkırık; solunum kasları ve bilhassa diyaframda ortaya çıkar. Hıçkırık, sık sık görülen ve kendiliğinden sonlanan bir rahatsızlık olarak bilinir. Nadiren 2 günden fazla bazen de 1 aydan fazla (inatçı hıçkırık) sürdüğü görülür. İnatçı hıçkırık erişkin erkeklerde kadınlara göre çok daha sık olarak ortaya çıkar.
Hıçkırık bebekler dahil her yaş ve cinste görülebilmektedir. Sindirim sistemi duyarlı olan kişilerde daha sık görülür. Kısa süren hıçkırık iyi tolere edilir ve önemli bir hastalığa işaret etmez. Gelip geçici olan hıçkırıklar sıklıkla sindirim sistemi rahatsızlıklarından ileri gelir. Ancak uzun süren hıçkırıklar kaygı ve sıkıntı yaratırlar. 3 haftadan daha uzun süren hıçkırıklara kronik hıçkırık adı verilmektedir. Kronik hıçkırık erkeklerde daha sık görülür. Bunun nedeni erkeklerdeki diyafram kaslarının kadınlara göre daha kalın olmasıdır.
Hıçkırık bazen risk taşır. Masum zannedilen bir hıçkırığın arkasında önemli bir pankreas iltihaplanması, safra taşları, kalp krizi veya sistemik bir hastalık olabilir. Bundan dolayı sürekli devam eden hıçkırıkları ciddiye almak gerekir.
Diyafram ile yemek borusu sinirleri aralarında sıkı bir ağ örmüşlerdir. Ancak diyafram ile mide sinirleri aralarında çok gevşek bir ağ örmüşlerdir. Yemek yerken, özellikle de acılı ve baharatlı besinler tüketilirken bu gevşek ağ kolay bir şekilde uyarılır.
Kronik hıçkırığa neden olan hastalıkların başında gastroözofajial reflü gelmektedir. Öyle ki bazı vakalarda hıçkırık tek başına bulgudur. Yemek borusu ve mide kanserleri hıçkırığa yol açabilir. Diğer nedenler ise sindirim dışı diğer hastalıklardır.
Kronik hıçkırıklar mutlaka araştırılmalıdır. Bu amaçla başta endoskopi olmak üzere kapsamlı tetkikler yapılır. Geçici hıçkırıklar için uzman doktor tavsiyede bulunulur. Kronik böbrek yetmezliğinde hıçkırık sık sık olup şiddeti kandaki üre seviyesi ile doğru orantılıdır.
Kontrolsüz diabet hastalarında hıçkırık daha sık görülür. Ameliyat sonrası görülen hıçkırık ise anesteziden ötürüdür ve kısa sürede düzelir. Karın zarına ait yerel veya yaygın enfeksiyonlar hıçkırığa neden olabilir. Koroner arter hastalığı ve kalp krizi hıçkırığa yol açar. Bazı ilaçların da hıçkırığa neden olduğu bilinmektedir. Bunların başında romatizma ilaçları, kortizon ve tranklizanlar gelmektedir.
Hıçkırığı gidermek için kısa süreli nefes tutmak, bir kese kağıdı içerisine solumak, şeker emmek, buzlu su ile gargara yapmak başlıca pratik yöntemlerdir. Bunların içinde en iyi sonuç vereni kese kağıdına soluma yöntemidir. Bu yöntemin esası kese kağıdı içine arka arkaya soluk almak ve vermektir.
Hıçkırığın nedenlerini şöyle özetleyebiliriz:
1- Aşırı yemek yemek
2- Gastroözofajial reflü
3- Acılı, baharatlı besinler
4- Hazımsızlık sendromları
5- Bazı ilaçlar
6- Şeker hastalığı
7- Nörolojik hastalıklar
8- Psikolojik hastalıklar (Heyecan, korku, stres)
9- Kronik böbrek hastalığı
10- Genel anestezi Santral sinir sistemine bağlı sebepler (Tümörler, travma, menenjit, damarsal sebepler)
Hıçkırık tedavisinde çok sayıda geleneksel yöntemin yanı sıra ilaç tedavileri, hipnoz, akupunktur ve cerrahi yöntemler de kullanılmaktadır. Bilinen yöntemlerin çoğu kişisel gözlem ve klinik tecrübe ürünü olup kontrollü çalışmalarda denenmemiştir. Basit hıçkırık ataklarının çoğu kendiliğinden geçmektedir.