Hidrofobi nedir?
Psikolojik bir terim olarak kullanılan hidrofobi, aslında moleküllerin sudan kaçınma özelliği manasında kullanılan kimya bilimi kökenli bir kelimedir. Ancak psikoloji biliminde de kullanılan hidrofobi en basit tanım, kişinin sudan korkmasıdır. Özellikle kuduz hastalığında görülen hidrofobi durumu, kişinin kuduz mikrobu taşıyan bir hayvan tarafından ısırılmasının ardından gelişerek, kişinin su ile temas etmekten ciddi anlamda korkmasına neden olabilir. Sudan korkma fobisi olarak hidrofobi kullanılmasının nedeni ise, kimya biliminde bu tabirin su ile ıslanmayan bazı maddeler için kullanılmasıdır. Bu maddeler “suyu sevmeyen” maddeler olarak da adlandırıldığından, psikolojinin inceleme alanı olan sudan korkma fobisi de bu şekilde isimlendirilmiştir.
Kuduz hastalığının en yaygın görülen belirtilerinden biri olan hidrofobi ayrıca bazı nevrozlarda ve akıl hastalığı kapsamına giren ciddi rahatsızlıklarda da görülebilir. Toplumumuzda hidrofobi kelimesi doğrudan kuduz hastalığı ile eşanlamlı olarak kullanılsa da, aslında bu durum kuduz hastalığının belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca kimya biliminde moleküler enerji seviyelerini ilgilendiren bir durum sebebiyle maddenin su ile temas etmekten kaçınmasını tanımlamak için kullanılan bir tabir olması, hidrofobi kelimesiyle ilgili genel bir anlam karışıklığı yaşanmasına neden olmuştur.
Kuduz hastalığı esnasında oluşan sudan korkma hali ile ilgili birçok araştırma yapılmış ve kuduz hastalığına yakalanan hayvanların su içmekten kaçındığı görülmüştür. İnceleme kapsamının geliştirilmesi ile birlikte bu durumun gelişmesinde hayvanların yutak felci geçirmesinin de önemli etkisi olduğu görülmüştür. Kuduz olan hayvanların ağızlarından salyalar akması hayvanın hidrofobi kapsamında sudan korkmasından değil, yutak felci sebebiyle kendi tükürüğünü yutamamasından kaynaklanır. Kuduz hayvanlar yutak felci geçirdiği için herhangi bir şey yutamaz bu nedenle su içmeye karşı isteksiz olur. Su içmek istese dahi hayvanın suyu yutamaması genel olarak hidrofobi ile özdeşleştirilse de, ağızdan köpükler akmasının da yutak felci kadar aşırı salya üretimi de etkilidir.
Hidrofobinin esas anlamı olarak nitelendirilebilecek maddenin su ile temas etmemesi ise, Termodinamik Kanunları ile ilgili bir durumdur. Termodinamik Kanunları gereğinde tüm maddelerin en düşük enerji haline geçmek istemesiyle alakalı olan bir durumla ilgili olan bu durum, bazı maddelerin suya temas etse dahi ıslanmamasına sebep olmaktadır. Moleküllerin Hidrojen bağları kurarak su moleküllerine bağlanması ile madde su içinde çözülebilir ve bu özelliğe hidrofili denir. Bu durumun tam zıddını tanımlamak için kullanılan bir terim olan hidrofobi ise, maddenin suyun içinde çözünmeyeceğini yani “hidrofobik” olduğunu belirtmektedir.