Hinduizm nedir?

Adını kökeni olan Hindistan’dan alan geniş anlamlı bir inanç sistemi olan Hinduizm, günümüzde kullanıldığı anlamını 19. yüzyıldan itibaren almıştır. Önceki dönemde Hindistan ve çevresinde Hıristiyan, Müslüman, Jain, Budist ve Yahudi inançlarına mensup olmayanlar için kullanılan bir tabir olan Hinduizm, 1800’lerin ortalarından itibaren ideolojik bir anlam kazandı ve “Budizm” inancını da içine alan çok daha geniş bir ifade haline geldi. Günümüzde çoğu insan Hinduizm ile Budizm kelimelerini eşanlamlı olarak kullansa da, aslında köken itibarıyla iki ideoloji birbirinden farklılık gösterir. Ancak yine de unutulmaması gerekir ki Hindistan’da Hinduizm; Budizm, Sihizm ve Jainizm inançlarını da kapsayacak biçimde çok geniş bir anlamda kullanılmaktadır. Bu nedenle Hinduizm ile Budizm arasında olan yakın ilişki, çoğu insanın iki kavramın aynı olduğunu düşünmesine sebep olmaktadır. İstatistik olarak Hinduizm; dünya genelinde yaklaşık olarak 900 milyonluk bir inanana sahip olarak, Hıristiyanlık ve Müslümanlık dinlerinden sonra gelen en büyük 3. dindir.

Hinduizm özünde “Rişi” olarak ifade edilen bir peygamberlik kavramı olan ancak Müslümanlık, Hıristiyanlık ve Yahudilikten farklı olarak kişinin Rişi mertebesine Tanrı tarafından seçilerek değil, kendi çabasıyla yani “kazanarak” ulaştığına inanılan bir inanç sistemidir. Semavi dinlerde peygamberin Tanrı tarafından bizzat seçildiğinde ve vahiy yolu ile Tanrı’nın peygamberi ile konuşulduğuna inanılırken, Hinduizm inancında her insanın peygamber olması ancak öncelikle bu mertebeyi hak etmesi gerektiğine inanılır. Diğer pek çok dinde olduğu gibi kutsal metinlere de sahip olan Hinduzim, Smriti ve Şruti olarak ifade edilen iki ana kaynağa sahiptir. Bu iki temel kavramın bir bölümünün vahiy yolu ile insan tarafından yazıldığına, bir bölümünün ise herhangi bir yazarı bulunmadan doğrudan ilahi olarak geldiğine inanılmaktadır. Sanskritçe “işitilen” manasına gelen Şruti, vahiy yoluyla yazdırıldığına inanılan kutsal metinler için kullanılan bir tabirdir.

Kendi içinde mezhepleri de olan bir din olan Hinduizm, özünde “Reenkarnasyon” olan bir ideolojiye sahiptir. Ölüm ve doğumun sonsuz bir döngü olduğunun kabul edildiği bu inançta, her bireyin bu sonsuz ölüm yaşam döngüsüne dahil olduğu kabul edilmektedir. Hinduizm ile Budizm farklı dinler olmasına karşın, Hindular Budizm’de “din öğreticisi” manasına gelen Gurulara büyük saygı duyar. Çoğu zaman Budist olmasına karşın Guru olarak nitelendirilen kişilerle beraber dua eden Hinduların bir bölümü “Modern Budizm” olarak nitelendirilen farklı ideolojileri de benimsemiş durumdadır.