Hipoglisemi nedir?
Hipoglisemi kan şekerinin olması gereken normal seviyesinin altında olmasıdır. Bu etki tek başına bir hastalık olarak kabul edilmese de, vücutta olan başka bir sorunun belirtisi olarak yaşanır. Kan şekeri 55 mg/dl altına düştüğünde hipoglisemi varlığını göstermektedir. Kan şekeri yiyeceklerin sindirim sisteminde parçalanmasıyla meydana gelen ve hücrelerin kullanması için ortaya çıkan basit şekerdir. Bu basit şeker glikoz olarak tanımlanır. Hipoglisemi olursa, karaciğerde depolanmış olan glikoz salınmaz ve kan şekerinde yükselme olmaz. Kan şekerinin normalde alt değeri 70 mg/dl olarak kabul edilmektedir. Ancak bu değer kişiye göre farklılık gösterir. Vücut organlar, salgı bezleri ve hormonlar aracılığıyla, bu değeri belirli bir aralıkta tutmaktadır. Herhangi bir hastalık nedeniyle ya da kötü beslenme gibi etkilerde kan şekerini dengeleyen bu mekanizma bozulabilir. Kan şekerinde yükselme olduğunda, diyabet belirtilerinden biri olan hiperglisemi meydana gelmektedir. Ancak diyabet hastası olan kişilerde hipoglisemi atakları daha yaygın görülür. Bunun sebebi fazla miktarda olan insülinin kan değerlerinin düşmesinde etkili olmasıdır. Bu insülin reaksiyonu olarak tanımlanmaktadır. Bu daha çok insülin iğnesi kullanan kişilerde görülmektedir.
Hipoglisemi belirtileri nedir?
Hipoglisemi tedavi edilmezse, kalıcı nörolojik hasarlara ve ölüme giden etkilere neden olabilir. Bu yüzden insanların sıkça kan şekerini ölçtürmesinde fayda vardır. Beyin için önemli bir yakıt olarak kabul edilen kan şekerinin düşmesiyle birlikte çok sayıda belirti meydana gelir. Bu etkiler fiziksel ve psikolojik olarak görülür. Aşırı terleme, konuşma bozukluğu, baş ağrısı, titreme, baş dönmesi, unutkanlık, halsizlik, çarpıntı ve kaygı gibi etkiler kan şekeri düşmesinin belirtileri içindedir.
Hipoglisemi nedenleri nedir?
Vücut glikozu çok hızlı tüketiyorsa, kana fazla oranda insülin pompalanıyorsa ve glikoz kana yavaş karışıyorsa kan şekerinde olan düşme yüzünden hipoglisemi atakları meydana gelir. Bunlara neden olabilecek etkenler ise;
- Şeker hastalarının fazla oranda insülin alması
- Diyabet ilaçlarının yan etkileri
- Öğünlerin atlanması
- Alkol tüketiminin fazla olması
- Aşırı derecede egzersiz yapmak
- Organ yetmezliği
- Hormon eksikliği
- Tümörler
- Aç kalmak ya da oruçlu olmak
- Genetik faktörler
- Düzensiz beslenme
- Kullanılan bazı ilaçlar
- Yoğun stres ve kaygı durumu
- Yetersiz karbonhidrat almak
- Mide ve bağırsak ameliyatları sonrası
- Bazı zayıflama ameliyatları
- Otoimmün rahatsızlıklar
Hipoglisemi tedavisi nasıl yapılır?
Hipoglisemi tedavisinde kan şekerinin düşmesini önlemek ve altta yatan etkenin tedavi edilmesini sağlamak hedeflenir. İlk önce kan şekerinde olan düşmeye karşı şeker yenilmesi, meyve suyu içilmesi ya da glikoz tabletleri alınması gibi önlemler alınmaktadır. Hastada daha ciddi belirtiler olursa, ağızdan şeker alınamazsa, hastaya glukagon iğnesi yapılmalıdır. Kan şekerinin düşmesine sebep olan etki, hastanın muayene edilmesiyle belirlenir. Fakat bu tedaviler genellikle hipoglisemiyi tam olarak tedavi etmez. Bu nedenle hastaların bu atakları önleyen tedbirler alması gerekmektedir. Bu yapılanlarla kan şekeri dengede tutulabilir.
Hipoglisemide beslenme önerileri
Hastalar önce beslenme düzenlerinde öğün atlamamaya özen göstermelidir. Yemeklerini her gün düzenli bir şekilde aynı saatte yemeye gayret etmelidir. Un ve basit şekerleri tüketmekten uzak durulmalıdır. Bal, pekmez, pirinç, unlu tatlı, beyaz makarna ve reçel gibi besinler tüketilmemelidir. Kepekli pirinç, bulgur, tam buğday ekmeği ve kepekli makarna gibi gıdalar tüketilebilir. Yemeklerden hemen sonra tatlı ve meyve yenilmemesi gerekir. Ara öğünlerde tüketilen meyvenin yanında fındık, peynir, yoğurt, süt gibi protein kaynakları tüketilmelidir. Meyve suları çok fazla şeker içerdiğinden ve işlemden geçtiğinden içilmemelidir. Alkol tüketiminden mutlaka kaçınılmalıdır. Alkol kan şekerinden ani düşmelere ve yükselmelere neden olmaktadır. Taze meyve ve sebze ile protein tüketilmeye özen gösterilmelidir.