Hiyerarşi nedir?

Hiyerarşi dendiğinde genellikle akla devletlerin yönetimindeki tepeden başlayarak en alta kadar inen idari pozisyonlar geliyor olsa da, hiyerarşi sadece devlet yönetiminde değil sosyal hayatın hemen her alanında görülebilir. Aile içinde dahi bir hiyerarşi yapısı bulunabileceği gibi, bu yapı ticaret hayatında faaliyet gösteren firmalar dahi görülebilir. Rütbe ve makamın olduğu her alanda bir hiyerarşik düzen söz konusudur. Hiyerarşi kavramı da bu makam ve rütbeler arasından ast üst ilişkisini tanımlamaktadır. Bu şekilde kavrama geniş bir bakış açısı ile yaklaşıldığından hiyerarşi; devlet kurumları, özel sektör veya insan toplulukları içinde oluşan üst ast ilişkisi neticesinde meydana çıkan sınıflandırma demektir. Hiyerarşik bir yapıdan kasıt, bu yapı içinde görev alan insanların yetkilerine bağlı olarak sınıflandırılması ve bu yapının en tepesinde de belirli kişi ya da kişilerin  bulunması manasına gelmektedir.

Bilinen medeniyet tarihinin ilk dönemlerinden bu yana insanoğlu içinde yaşadığı toplumda kendisine biçilen hiyerarşik görevleri üstlenmiş, günümüzün modern dünyasında da üstlenmeyi sürdürmektedir. Binlerce yıl önce var olmuş ve insanlık tarihine bir iz bıraktıktan sonra da yok olmuş yüzlerce monarşik devlette bir hiyerarşik yapı bulunmakta, bu yapının zirvesinde de hükümdar olarak ifade edilen tek bir kişi bulunmaktadır. Geçen zaman içinde dünya gelinde Batılı devletlerin önderliğinde büyük bir değişim yaşanarak demokratik devlet yönetimleri oluşmuş, bu yönetimlerde de hiyerarşik yapının zirvesine halkın kendisinin getirilmesi sağlanmıştır. Demokrasiyle yönetilen günümüz devletlerinin tamamının bir devlet başkanı, cumhurbaşkanı ya da başbakanı bulunsa da tüm bu kişiler aslında halkı temsil eden birer semboldür. Bu tür demokrasiyle yönetilen devletlerin kurumlarında çalışanlar belirli bir hiyerarşik yapıda yer almasına karşın, devletin en tepesinde yani tüm kurumların üzerinde yer alan hiyerarşi zirvesi halkın kendisine aittir.

Hiyerarşik yapı ticaret hayatında da uzun süredir var olmuş ve gelecekte de var olmaya devam edecektir. Ast üst ilişkilerinin firmalar içindeki yetkilere göre sınıflandırıldığı ticaret yaşamının hiyerarşik yapısının zirvesinde şirket sahibi ya da yönetim kurulunda söz sahibi olan kişiler yer almaktadır. Müdürlerden çalışanlara görev yetkisinin daralmasına bağlı olarak hiyerarşik yapıdaki konumda asta doğru kaymaktadır. Hiyerarşinin en belirgin şekilde görüldüğü kurumlardan biri de askeriyedir. Rütbelerin önem sırasında yani belirli bir hiyerarşik yapıya göre sıralandığı orduda ast konumda olan askerler, üst olarak nitelendirilen rütbedeki askerlerin görev buyruğu altında yer alır. Bazı ailelerde söz konusu olan hiyerarşik yapının zirvesinde baba yer almakta ve aileyi ilgilendiren tüm kararları tek başına almaktadır.