Humus nedir?
Humus denince çoğu insanın aklına Anadolu’nun zengin mutfağında yer alan ve çok lezzetli olan bir yemek gelse de, aslında humus biyoloji, jeoloji ve botanik bilimleri açısından oldukça önemli organik bir maddedir. Yeryüzündeki bitkilerin ölmesiyle birlikte çürümeye başlaması ve bununda bir sonucu olarak bitki artıklarının toprağa karışmasıyla oluşan humus tabakası, binlerce yıllık devinimler sonucunda meydana gelen ve toprak verimliliği açısından muazzam derecede önemi olan bir maddedir. Toprağın en üst kısımlarında yer alan humus, genellikle 10-20 santimlik kalınlığında bir tabaka şeklinde görülür.
Toprağın verimliliğinin artması ve bitki örtüsünün daha uzun ömürlü olmasını sağlayan bir madde olması, humusun ekolojik sistem için öneminin büyük olmasını sağlamaktadır. Dünya üzerindeki herhangi bir bölgede bulunan toprağın verimliliği, toprağın içerisinde bulunan besin maddelerinin oranıyla ölçülür. Humus tabakası da toprağın içerisinde besin maddesi oranını büyük oranda arttırarak, toprağın ekolojik sistem açısından verimli bir hale dönüşmesine yardım olmaktadır.
Ekolojik sistemlerin devamlılığı açısında çok önemli olan toprak verimliliği besin maddelerinin zenginliği ile ölçülürken, besin maddelerinin zenginliği de toprağın sahip olduğu organik maddelerin oranıyla belirlenmektedir. Topraktaki organik maddenin temelini oluşturan humus, Humik ve Fulvik asitler olarak iki farklı grup maddenin birleşmesiyle oluşmaktadır. Topraktaki bitki örtüsünün mevsimsel devinim sonucunda ölmesiyle birlikte çürümeye başlaması, humusun içerisindeki Hümik ve Fulvik asitlerin de biyolojik aktivasyonla ortaya çıkmasına neden olur.
Humus içerisindeki Hümik asitlerin en büyük özelliği, toprağın üst katmanlarında bloke olmuş birçok farklı besin maddesi çözmesi ve tüm bu maddeleri kendi bünyesinde toplamasıdır. Böylece kendi başına oldukça kompleks bir besin maddesine dönüşen bu kimyasal yapı, humusun da başlı başına toprak zenginliğinin kaynağı olmasını sağlar. Bu kompozisyonda Fulvik asitlerin görevi de, Hümik asitler tarafından çözün organik besinlerin ayrıştırılarak bitkiler tarafından özümsenebilmesini sağlamaktadır.
Humus içerisinde bulunan Hümik ve Fulvik asitlerin her biri, toprak zenginliğinin sağlanması açısından çok büyük bir öneme sahiptir. Bitki örtüsünün topraktan beslenebilmesi ve ekolojik sistemin devamlılığının sağlanabilmesi, humus içerisindeki Hümik ve Fulvik asitler sayesinde gerçekleşmektedir. Ayrıca humus, toprağın su tutma kapasitesini de büyük bir oranda arttırmakta ve böylece bitki örtüsünün gelişmesine destek de sağlamaktadır.