İdari sözleşme türleri nedir?

1. Mali iltizam sözleşmeleri: bu sözleşmeler, mültezim adı verilen karşı tarafa götürü veya orantılı bir kazanç ya da ücret karşılığında belli bir hizmetin gördürülme usulüdür.
2. Kamu istikraz sözleşmeleri: devlet ve diğer kamu tüzelkişileri tarafından tahvil, bono gibi adlarla çıkarılan senetler karşılığında, halktan borç para alınmasını sağlayan akdi ilişkilerdir.
3. Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi: bu sözleşmeler, bir kamu hizmetinin bir özel kişi tarafından kurulmasını ve belli bir süre işletilmesini veya kurulmuş bulunan bir kamu hizmetinin belli bir süre işletilmesini öngören idari sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde idareye imtiyaz veren, karşı tarafa ise imtiyaz sahibi ya da imtiyaza denilir.
4. Yer altı ve yerüstü servetlere ilişkin işletme sözleşmeleri
5. Orman işletme sözleşmeleri
6. İdari hizmet sözleşmeleri

İşçi niteliği taşımayan kamu görevlileri ile idare arasında akdedilen sözleşmeler de mahkeme içtihatlarına göre idari sözleşme olarak sayılmaktadır.

İdarenin araç-gereç alma, artık ihtiyaç duymadığı malları satma, taşıma, kiralama ve her çeşit ticari iş yaptırma konularındaki sözleşmeleri ve hatta bayındırlık işlerine ilişkin sözleşmeleri, idari uygulamalarda ve yerleşik mahkeme kararlarında idari sözleşme sayılmamaktadır. Bu sözleşmeler, idarenin özel hukuk sözleşmeleri kullanarak yaptığı ticari faaliyettir.

İdari sözleşmeler bazı temel ilkeler ışığında yürütülür.

Bu ilkeler;

• Aleniyet ilkesi;  bir ihalenin resmi gazete veya diğer gazetelerde ilan edilerek, daha çok kişinin ihaleye başvurmasının sağlanmasıdır.4734 sayılı kanun, aleniyet ilkesine bazı istisnalar getirmiştir. İlk istisna, belli istekliler arasında kapalı teklif usulüdür.

İkinci istisna ise;

–          Doğal afet, salgın hastalık, can ve mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmedik olayların çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması ,

–          Savunma ve güvenlikle ilgili bu özel durumların ortaya çıkması üzerine ivedi olarak  ihale yapılması halinde, çeşitli yayınlardan ve resmi gazeteden ilan yapılması zorunlu değildir. Ancak ihaleye katılacak kişilerin sayısı olarak en az üç istekli olması şarttır.

• Serbest rekabet ilkesi; bu ilke, isteklileri hiçbir baskı altında kalmadan ihalelere katılmaları ve serbestçe teklifte bulunabilmeleri ilkesidir.
• En uygun bedelin bulunması ilkesi;  bu ilke ile tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.
• Sözleşmeyi yapmak isteyen kişide belli bir yeteneğin aranması ilkesi ;  kanun, sözleşme yapmak isteyen kişiden teknik bilgi ve mali yeterliliğini kanıtlayacak bazı belgelerin istenebileceğini öngördüğü gibi, ihalelere ciddiyet kazandırmak amacıyla, ihaleye teklif edilen bedelin %2 sinden az %4 ünden fazla olmamak üzere, danışmanlık hizmeti ihalelerinde ise, teklif edilen bedelin %2 sinden az olmamak üzere geçici teminat alınmasını öngörmektedir. ihale sonucunda bu bedeller, ilgilere geri ödenmektedir.