İhale nedir?

Borca dayalı para sistemlerinde tam rekabet piyasası koşulları doğrultusunda gerçekleştirilen bir satış yöntemi olan ihale, satılmak istenen mal veya hizmetin ekonomik değerinin belirlenmesinin güç olması ya da satıcının piyasa konusundaki yetersiz bilgisi nedeniyle uygulanan bir satış yöntemidir. Finansal bir değere sahip olduğu bilinen ancak birçok farklı nedenden ötürü kesin bir hüküm vererek ihaleye söz konusu olan mal veya hizmete değer biçilmesi mümkün olmayan durumlarda, satıcının azami düzeyde kar sağlayarak satışı gerçekleştirmesinin en ideal yolu ihale vasıtasıyla devirdir. Mal ya da hizmetin sahibi olan satıcının asgari giderle azami fayda sağladığı bu satış yöntemi, tam rekabet piyasasının sunduğu koşullar ile ihaleye konu olan mal veya hizmetlere sahip olmak isteyen tüm alıcıların da eşit şartlarda mücadele içine girmesini sağlar.

Maliyetin asgari düzeyde tutulurken sağlanan fayda açısından azami düzeye çıkılmasını sağlayan ihale ile devir yöntemi için birçok farklı satış usulü benimsenebilir. İhale kelime anlamı itibarıyla “arttırma” manasına gelse de, söz konusu olan ihale de satıcının azami faydayı sağlamasına olanak tanıyan yöntemler uygulanır. Arttırma ya da eksiltme vasıtasıyla gerçekleştirilebilen ihale satışlarında; tek ya da çoklu fiyat verimi de söz konusu olabilir. İhale satışlarının nasıl yapılacağı aslında satıcının hangi yöntem ile en fazla kar sağlayacağına bağlıdır. Zira ilgili mal veya hizmete sahip olan satıcı için maksimum düzeyde kazanç sağlama imkanı sunan bir yöntemin belirlenmesi, alıcılar açısından çok farklı avantaj veya dezavantajların da gündeme gelmesine neden olur.

Risksiz, hızlı, yüksek kazanç vaat eden ve düşük maliyetli bir satış yöntemi olduğu için dünya genelinde benimsenen ihale ile satış, en uygun teklifi veren gerçek ya da tüzel kişinin alıcı taraf olmasını sağlar. Bu şekilde yapılan satışlarda ihaleye söz konusu olan mal veya hizmeti satın almak isteyen gerçek ya da tüzel kişiler fiyatı belirlemektedir. Satıcının piyasa konusunda soru işaretleri olması veya ilgili mal ya da hizmetin özelliği nedeniyle bu şekilde nihai bir fiyat belirlenmesinin çok zor olduğu durumlarda, mal veya hizmete fiyat biçme işleminin alıcı tarafından yapılması sağlamaktadır. İhaleye satışlarında tek fiyat verilerek mal veya hizmetin devri gerçekleştirilebileceği gibi aşamalı ve çoklu fiyat verilmesi esasına dayalı yöntemler de uygulanabilir. Ancak yukarıda bahsi geçtiği üzere benimsenen satış yöntemi her zaman satıcının azami düzeyde kazanç sağlamasını esas almaktadır.