İkinci dönem tanzimat edebiyatının özellikleri nelerdir?
İkinci dönem tanzimat edebiyatçılarının ortaya çıkmasına sebep olan hadise, Sultan İkinci Abdülhamit Meclis-i Mebusan’ı kapatmasıyla meydana gelmiştir. İkinci Abdülhamit, bu hadiseden sonra aydınlar üzerinde çeşitli baskılar kurarak birinci dönem tanzimat edebiyatı anlayışı olarak kabul edilen ‘’toplum için sanat’’ anlayışının sona ermesine sebep olmuştur. Bu dönemde ortaya çıkan tanzimat sanatçıları ‘’sanat için sanat’’ anlayışını benimsemiş ve eserlerinde bunu göstermişlerdir. 1896’ya kadar süren bu ikinci kuşak tanzimatçılar daha sonra ortaya çıkacak Servet-i Fünun topluluğuna zemin ihzar etmişlerdir.
1. İkinci dönem tanzimat edebiyatı, 1876 yılı ile 1896 yılları arasında kalan döneme denilmektedir. Bu dönemin bitişi olarak kabul edilen Servet-i Fünun edebiyatının kuruluşuna kadar olan zaman diliminde ortaya çıkan edebiyat akımıdır.
2. Birinci dönem tanzimat edebiyatı tarafından savunulan ve bu dönemdeki bazı edebiyatçılar tarafından eserlerinde kısmen uygulanan dildeki sadeleşme fikri, ikinci dönem tanzimat edebiyatçıları tarafından tamamen ihmal edilmiş ve unutulmuştur. Bu dönemde verilen eserlerde Arapça ve Farsça kelimeler şiir ve yazı biçiminde çokça kullanılmıştır ve eserler daha ağır bir dilde yazılmıştır.
3. Birinci dönem de uygulanan toplamu eğitmek anlayışı düşüncesi tamamen değişmiş, yerini kişisel duygu ve düşünceler almıştır. Şiirde ve diğer yazı türlerinde biçimsel yenilikler yapılmış, estetik ve teknik açıdan yeni bir şekilde düzenleme ve yenileşme çalışmaları bu dönemde de sürdürmüştür.
4. Bu dönemde İkinci Abdülhamit’in toplum üzerinde uyguladığı baskı yüzünden bu dönemi edebiyatçıları daha çok şiirde bireysel konular üzerinde eserler vermişlerdir.
5. Birinci dönemde popüler olan gazete bu dönemde önemini yitirmiştir.
6. Türk edebiyatında kullanılan, divanı edebiyatı nazım şekilleri ikinci dönem tanzimatta terkedilmeye başlanmış ve yerine batı da kullanılan şiir biçimleri ilk olarak bu dönemde yazılmaya başlanmıştır.
7. Birinci döneme nazaran ikinci dönemde, roman ve hikaye alanında daha olgun ve güzel eserler verilmiştir.
8. Bu dönemde sanat için sanat anlayışı kabul edildiği için birinci dönemde halka ulaşmak için kullanılan tiyatro gibi oyunlar gösterime girmemiş ve genel olarak okumak için yazılmıştır. Bu dönemde önem kazanan dergicilik olmuştur.
9. Bu dönem edebiyatçıları, birinci dönem edebiyatçılara nazaran romantizm akımının yanında diğer akımlar olan batıda oluşan realizm ve natüralizm etkileri görülmüştür.
10. Birinci dönemde olduğu gibi bu dönemdeki şair ve yazarlar eserlerinde işledikleri konular daha çok kölelik ve cariyelik üzerinde olmuştur.
11. İkinci dönem tanzimat sanatçıları şöyledir: Recaizade Mahmut Ekrem, Sami Paşazade Sezai, Şemsettin Sami, Abdulhak Hamit Tarhan, Nabizade Nazım, Muallim Naci ve Ahmet Cevdet Paşa kabul edilmektedir.