İlhan Koman kimdir?

Dünya çapında üne sahip olan İlhan Koman maalesef kendi ülkesinde yeterince tanınmıyor. 1921 yılında Edirne’de doğan İlhan Koman, 1941 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdi. Resim bölümünde başlayan eğitim hayatında bir yıl sonra aldığı karar ile heykeltraş olmak üzere bölümünü değiştirdi. Belling’in öğrencisi olarak 1945 yılında mezun oldu. Yetenekleri ve yaratıcılığı ile o kadar dikkat çekiyordu ki; 1947-50 arasında Fransa’da Academie Julian ve l’Ecole du Louvre, kapılarını İlhan Koman için açtı. İlk sergisini Paris’te açan İlhan Koman, mutlu ve başarılı olmasına rağmen vatan hasreti daha baskın gelince İstanbul’a geri dönerek, 1958’e kadar İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğretim üyeliği yaptı.

Heykellerin ve heykeltraşların ülkemizde rağbet görmediği o yıllarda İlhan Koman, ellerindeki yaratıcılığı, beyninde dönen projeleri ile aradığını bulamamıştı. Mesleği için İsveç’e yerleşmeye karar verdi. 1967’de Stockholm Uygulamalı Sanatlar Yüksek Okulu’na öğretim üyesi olarak görev yapmaya başladı. Yeni geometrik türevler ve yel değirmenleri gibi yaptığı buluşlar tescillenerek, ses getiren çalışmaları haline dönüştü. Anıtkabir’in büyük rölyeflerinden doğu kanadı, İlhan Koman imzasını taşımaktadır. 1954 yılı Ankara Devlet Sergisi’nde ikinci olurken, bir sonraki yıl düzenlenen sergide birincilik ödülünü almıştır. 1969’da İsveç’te Sundsvall’de bir alan düzenlemesi için açılan yarışmada birincilik ödülü, 1970’te de Oerebro Belediye Sarayı önüne konulmak üzere yaptırılan heykel yarışmasında da birincilik ödüllerinden birini aldı.

Ülkemizde, İstanbul’da bulunan Akdeniz Heykeli isimli çalışması, görenlerin defalarca başını tekrar çevirerek baktığı göz alıcı çalışmalarından biridir. 1981 yılı ‘Sedat Semavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü’nü de kazanmış olan heykel, İlhan Koman’ın, Akdeniz’e bakan bir yamaç üzerine yerleştirilmesi için tasarladığı fakat nemden paslanması muhtemel görünen heykelin, Yapı Kredi Sigorta binasının önüne yerleştirilmesine karar verilmiştir. Bina görünümünü engellediği için heykelin boyutları değiştirilmek zorunda kalınmıştır. Küçük ebatlarda altın renkli bir örneği, Afife Jale Tiyatro Ödülleri’nde kazanlara takdim edilmektedir.

İlhan Koman 1986’da 65 yaşındayken İsveç’in başkenti Stockholm’de hayatını kaybetmiştir. Türk Da Vinci’si olarak nitelendirilen dünyaca ünlü heykeltıraş İlhan Koman’ın 20 yıl içinde yaşadığı ve aynı zamanda atölyesi olan teknesi Hulda, Stockholm’den yola çıkarak iki yıl sürecek olan bir yolculuk ile Türkiye Akdeniz sularına gelmesi planlanan 26 Mart 2009’da limandan ayrılarak serüvenine başlamıştı. Bilime ve sanata yolculuk olarak tanımlanan bu serüven, İlhan Koman’ın en büyük hayallerindendi. Lakin kendisi ile bu zorlu yola çıkacak 8 kişiyi bulamamıştı.

İlhan Koman;  ‘Racine’in sanatı tarifi vardır: Sanat, hiçbir şeyden bir şey yapmaktır. Ben bazen çalışmamdan memnun olmayınca, kendi kendime küfür ve alayla Racine’in lafını tersyüz edip, şimdi bir şeyden hiçbir şey yaptın be mübarek adam, derim. Aslında sanat, bence insanın bilinmeyene doğru çıktığı bir serüvendir’