İnsansız hava araçları nelerdir?

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte uzaktan kontrol edilebilen araçlara yönelme neticesinde artık devletler insansız hava araçları konusunda büyük atılımlar yapmaya başladılar. Özellikle sınır ötesi saldırılarda ve bombalama eylemlerinde bu araçlar vazgeçilmez birer silah olarak kullanılmaktadır.

İnsansız hava aracı uzaktan kumanda edilen bir tür uçaktır. İHA’lar uzaktan kumanda edilerek uçan ve kendiliğinden belli bir uçuş planı üzerinden otomatik olarak hareket edebilen uçaklar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Genel olarak keşif yapmak için üretilen İHA’lar artık birçok saldırıda da kullanılmaktadır. Hedeflerine karşı başarılı saldırılar gerçekleştiren bu araçlar bazen de sivil hedefleri de vurarak insan ölümlerine yol açmaktadır.

İHA’lar ayrıca yangın söndürmek amaçlı olarak da son zamanlarda kullanılmaktadır. Bu araçlar daha çok normal savaş uçakları için zor ve tehlikeli görevlerde kullanılıyor. Günümüzde çok farklı şekil, ebat, konfikrasyon ve karakterde araçlar üretilmektedir. Bu araçlar mürettebatsız kontrol edilerek durmadan belli bir irtifada uçabilme özelliğine sahiptir. Ayrıca bu araçlar jet motoru ya da iki zamanlı motor yardımıyla da uçabilmektedir.
İlk İHA’lar 1916 yılında A. M. Low tarafından geliştirilmiştir. Daha sonraki yıllarda sınırlı sayıda üretilen Hewitt-Sperry otomatik uçak Birinci Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır.1935 yılında model uçak tasarımcısı Reginald Denny ilk ölçekli RPV modelini geliştirmiştir. İkinci Dünya Savaşı boyunca çok fazla uçak üretilmiş bunlar trenleri korumak için uçaksavar ve saldırıamaçlı kullanılmıştır. 1951 yılında Teledyne Ryan firması tarafından geliştirilen Firebee I jet motoru bulunan ilk model olarak tarihe geçmiştir. 1955’de başka bir firma Beechcraft ABD Deniz Kuvvetleri için Model 1001 modelini üretmiştir.

1980’li ve 1990’lı yıllarda geliştirilen ve daha da küçültülen bu araçlar ABD’li askeri çevrelerin dikkatini çekti. Bunun en önemli nedeni ise İHA’ların uçaklara nazaran çok daha ucuz olması ve tehlikeli görevler sırasında yetişmiş mürettebat kaybını önlemekti. Genellikle keşif ve gözetleme yapmak için kullanılan bu araçlar günümüzde artık silahlandırılmaktadır.

İnsansız teknolojilerin kullanımının yaygın hale gelmesinin altında yatan sebep gelişen teknolojinin sağladığı imkanlarla birlikte bazı maliyetli veya sorunlu kalemleri aşabilmenin getirisinin bulunmasıdır. İnsansız hava araçlarını önemli kılan en önemli unsurlardan biri de zayiat maliyetidir. Bütün dünya ordularında yetiştirilmesi en maliyetli olan personel gruplarından biri elbette ki pilotlardır. Bir pilotun yetiştirilmesi çok fazla maliyetle gerçekleştirilmektedir. İnsansız Hava Araçları, zayiat maliyetinin düşük olması bakımından devletler için son derece cezp edicidir.

İnsansız Hava Araçları genel olarak altı farklı başlık altında sınıflandırılmaktadır:
1. Lojistik- Kargo ve lojistik destek amaçlı insansız hava araçları
2. Düşman hava savunma ya da savaş uçaklarına karşı yem olarak kullanılarak hedef belirlemede yardımcı olan insansız hava araçları
3. Keşif ve gözetleme amaçlı olarak düşmana ait cephe bilgilerini toplayan araçlar
4. Çatışma amaçlı olarak yüksek riskli görevlerde kullanılan saldırı kapasitesine sahip araçlar
5. Araştırma ve geliştirme- amaçlı olarak gelecekte kullanılmak için farklı İHA teknolojilerinin denendiği araçlar
6. Sivil ve ticari amaçlı olarak sivil ve ticari amaçlar için kullanılan insansız hava araçları
Günümüzde son zamanlarda insansız uçak sistemlerinin askeri rolünün giderek arttığını görmekteyiz. Sonsuz Özgürlük Operasyonu ve Irak Savaşı çerçevesinde Afganistanda görevli Task Force Liberty ve Irakta görevli Task Force ODIN birliklerine destek vermek için 2005 yılında İHA’lar taktiksel ve genel amaçlı olarak toplamda 100,000 uçuş saati süresince havada kalmışlardır. Teknolojinin çok hızlı ilerlemesi ile geliştirilen Küçük İnsansız Uçuş Sistemleri (KİUS) çatışma bölgelerinde çok daha fazla kullanılmaktadır.
İHA’lar çok geniş bir yelpazede kullanılan hava araçlarıdır. Bunlardan bazıları uzaktan algılama keşif ve nakliye amaçlıdır. Uzaktan algılama amaçlı üretilen İHA’ların bünyesinde elektromanyetik tayf algılayıcıları , biyolojik ve kimyasal sensörler bulunmaktadır. İHA’lar bünyesindeki elektromanyetik sensörler içerisinde görsel spektrum, infrared, ve near infrared kameraları ile radar sistemleri bulunmaktadır.

İnsansız hava araçları çok tehlikeli görevlerde rahatlıkla kullanılabilirler. İşte bu kolaylıktan dolayı Amerikan Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) bir kasırga avcısı olarak 2006 yılından bu yana Aerosonde insansız uçak sistemini kullanmaktadır. Son zamanlarda araştırmacılar diğer gezegenleri keşfetmek için insansız hava araçları geliştirmeye çalışmaktadırlar.

İHA’ lar ABD’de daha çok arama ve kurtarma görevlerinde kullanılmaktadır. Örneğin 2008 yılındaki Louisiana ve Texas da meydana gelen tayfunlar sırasında çok başarılı oldukları görülmüştür.