İş analizi nedir? İş analisti kimdir?

Analiz; bilgiyi daha iyi anlamak için bilgiyi daha küçük parçalara bölme sürecidir. Diğer bir ifade ile bilgiyi alıp, işleyip, onu anlama kavuşturmak veya yeni bir forma dönüştürmektir.

İş analizi (business analysis) gerçek anlamıyla; bir firmada gerçekleştirilmek istenen bir proje ya da çıkartılmak istenilen bir ürün ile ilgili piyasa araştırmalarının yapılması, ürün niteliklerinin belirlenmesi, fizibilite (yapılabilirlik) çalışmalarının yapılması gibi daha çok iş geliştirme konularını kapsamaktadır.

İş analizleri, yeni oluşturulan ya da optimize edilmek istenilen bir sürecin oluşturulması, bu süreçlerin otomasyona geçirilmesi için ihtiyaç duyulan analizlerin yapılması, bilgisayarların hayatımıza yoğun bir şekilde girmesi ile birlikte ihtiyaç duyulan yazılımların, uygulamaların geliştirilmesi için yapılacak analizleri kapsar.

İş analizi teknik bir konu olduğu için iş analizini yapan kişilerin, belli bir bilgi birikimine ve iş deneyimine sahip olmaları gerekir. İş analizi yapan kişilere “iş analisti” adı verilmektedir. İşletmelerde iş analistleri çalışanlarından olabileceği gibi daha profesyonel ve objektif olacağından dolayı çoğunlukla danışmanlık yapan kişilerden destek alınması tercih edilir.

İş analizinde işi yapan personel değil, sadece işin kendisi analiz edilmektedir. İş analisti, işi kimin yaptığına ve nasıl yapması gerektiğine asla karışmaz. O sadece, işin nasıl yapıldığını dikkate alır ve ona göre hareket eder. İş analizi, fiilen çalışan işçilerin iş başındaki çalışma davranışlarının objektif bir şekilde ölçümüne dayalı olarak yapılmalıdır. Analistler işle ilgili bilgileri, mülakat veya anket yöntemleri kullanmak suretiyle işi yapan işçinin kendisinden veya amirinden sağlayabilir ya da gözlem yaparak elde edebilirler.
Son günlerde sık sık iş analistliği konusu gündeme gelmektedir. Bilhassa üniversite öğrencileri ya da henüz yeni mezun olmuş olan gençler bu konuya ilgi göstermektedirler.

Günümüzde organizasyonel bir yapı içerisinde bir iş analisti birçok rolü aynı anda üstlenmektedir. Danışman, mimar, reklam uzmanı, iletişimci vs. İş analistleri iş ve bilişim teknolojileri arasında bir köprü görevi yürütürler. Küresel ve yerel düzeydeki birçok firmada birçok proje başarısız olmaya devam ediyor çünkü ihtiyaçların ne olduğu tam olarak tespit edilmiş değildir. Proje sonunda görmek istenilen ürün biliyor ancak ondan önce yapılması gereken bir sürü planlama, tasarım ve temel iş gerek manada bilinmiyor. Bu noktada bir iş analisti gereksinimi ortaya çıkmaktadır . İş analisti para ve zaman kaybını önler, girişimciyi proje bitirme stresinden uzaklaştırır, projenin yaşam döngüsünü izlemeye yardımcı olur. Yazılım geliştirme ekibi ile birlikte çalışmayı sağlar ve ideal ürün elde etme yolunda yapılması gereken değişiklikleri anlamaya yardımcı olur.
İş analistliğine olan merak bazı soruları da beraberinde getiriyor? Nasıl iş analisti olabilir? İş analisti ne kadar ücret alır. İş analisti olmak için hangi eğitime ihtiyaç vardır? İş analisti olmak için nereden başlamalıyım?

Günümüzde başarılı bir iş analisti olmak için ihtiyaç olan temel yetkinlik analitik düşünce yeteneğidir. Bu tek başına yeterli değil ama iş analistliğinin olmazsa olmazıdır.

Hem işi hem de arkada çalışan sistemi (teknolojiyi) iyi bilmek gerekiyor. En az iş birimi kadar işin güncel yönelimlerine tam amasıyla hakim olmak, bir işi gerçekten analiz edebilmek için şarttır. Hatta o iş biriminden çok daha fazla bilinmeli ki analizi gerçekleştirilen proje çağın gerisinde kalmasın, o alanda öncü olsun. Bu sayede iş biriminin farkında olmadığı gereksinimleri ortaya koyulmalı ve iş birimi yönlendirilmelidir.
Genel olarak iş analistlerinden beklenen temel görevler problemin saptanması, çözümün getirilmesi, iş gereksinimlerinin ortaya çıkarılmasıdır. İş biriminden gelecek olan her isteği not alıp analize direk eklemek iş analistliği değildir.

İş analistliği teorisini ilk olarak kavranması gerekiyor. Yani bu mesleği artılarıyla, eksileriyle anlamak gerekiyor. Girişimcilerin ya da şirketlerin iş analistlerine neden ihtiyaç duyduğunu kavramak bu konuda ilk adımı oluşturmaktadır.

Bir iş analisti yazılım programlarına orta düzeyde de olsa hakim olmalıdır. Ayrıca raporlama yapabilmeli, sorgular çalıştırabilmelidir. Bunun için SQL kullanmayı bilmek gerekiyor.

Hiçbir konuda ve hiçbir zaman yapamazsam korkusuna kapılmamak başarıyı beraberinde getirmektedir. Sürekli endişeli olmak faydadan ziyade zarar verecektir.

Yazılım ekipleri sık sık iş analistinin rolünün ihtiyaç ve gereksinimlerin toplanması ve bunların yazılımcılara aktarılmasından ibaret olması gerektiğini belirtmektedirler. Bu sık sık tartışma konusu yapılmaktadır.