İşsizlik maaşı nasıl alınır?

İşsizlik maaşı işten çıkarılan ve başka bir işe başlayıncaya kadar insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için devletin belli bir süre ödediği maaşa denmektedir. Bu maaş ancak işverenin işinize son vermesi halinde, işyerinizin kapanması veya süreli iş akdinin bitmesinin ardından alınabilir. Ancak çalışanın kendi kusuru yüzünden işten çıkarılmaması gerekir. İşçinin işten çıkarılmasında olan sebepler işsizlik maaşı almasındaki en önemli unsurdur.

İşten çıkarılma için geçerli olmayan sebepler

• Sendika üyeliğinin ya da çalışma saatlerinin dışında ya da işverenin rızası dâhilinde çalışma saatlerinin içinde sendikal faaliyetlerde bulunmak
• İşyerinde sendika temsilciliği yapmak
• Mevzuat ya da sözleşmeden doğan hakların takip edilmesi için işverenin aleyhine idari ya da adli makamlara başvurulmasında ya da başlatılmış bir sürece katılmasında
• Cinsiyet, ırk, medeni hal, gebelik, din, doğum, siyasi görüş gibi nedenlerden
• Analık hali ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olacağı zamanlarda işe gelmemek
• Hastalık ya da kaza nedeniyle öngörülen bekleme süresinin içinde işe geçici devamsızlık yapma

İşverenin işçi çıkarmada geçerli nedenleri

Bu sebepler madde 25’te düzenlenmiştir. İşverenler süresi belirli ya da belirli olmayan iş sözleşmesini sürenin bitmesinden önce ya da bildirim süresini beklemeden feshedebilir.

Sağlık nedenleri

• İşçinin kendisinden kaynaklanan nedenlerle, içkiye düşkünlüğü sebebiyle oluşan rahatsızlıklar yüzünden arka arkaya 3 iş günü ya da ay içinde 5 iş gününden daha fazla işe gelmezse
• İşçide olan hastalığın tedavi edilememesi ya da işyerinde çalışmasında sakınca bulunması durumunda

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller

• İş sözleşmesi yapılırken sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gereken vasıflar ya da şartları taşımaması durumunda, bunların kendisinde olduğunu ileri sürmüş ya da gerçeğe aykırı bilgiler vermiş işçinin işvereni yanıltması halinde
• İşçinin işverenine ya da aile üyelerine şeref ve haysiyetine dokunan sözleri sarf etmesi ya da bu tür davranışlarda bulunması ya da işverenin şeref ve haysiyetiyle alakalı olan asılsız ihbarda bulunması
• İşçinin işverenin başka bir işçisine karşı cinsel tacizde bulunması
• İşçinin işverene ya da ailesine sataşması halinde ya da 84. maddeye aykırı hareket etmesi
• İşçinin işvereninin güvenini kötüye kullanması, işyerinde hırsızlık yapması, işverenin meslekle ilgili sırlarını etrafa ifşa etmesi ve doğruluğa uymayan şekilde davranması
• İşçinin işyerinde cezası yedi günden daha fazla hapis olan bir suçu işlemesi ya da cezanın ertelenemediği bir suç işlemesi
• İşçinin yapmakla görevli olduğu işleri yapılan tüm hatırlatmalara rağmen yapmaması
• İşçinin kendi isteğiyle ya da savsaklaması yüzünden iş güvenliğini tehlikeye sokması, işyerinin kendi malını ya da eli altında bulunan müşterilerin mallarını, makinelerini otuz günlük ücretine rağmen ödeyemeyecek şekilde hasara uğratması halinde

Zorlayıcı sebepler

İşçiyi işyerinde bir haftadan daha fazla sürede çalışmaktan alıkoyacak, zorlayıcı bir sebep olması halinde

İşçinin göz altına alınmasında ya da tutuklanması durumunda devamsızlığın 17. maddede yer alan bildirim süresini aşması halinde

Bu nedenlerden dolayı işçinin işten çıkarılmaması gerekir. İşverenin kusuru nedeniyle, hakaret, küfür, fazla mesai ücretini vermemesi, ücretini ödememesi gibi sebepler varsa ve bunların ispatının yapılabilir olması halinde, işçi istifa edip işsizlik maaşı alabilir. Bu etkenleri taşıyan işçi, işten ayrıldığı sırada işverenden talep edeceği “İşten ayrılma bildirgesi” işvereni tarafından üç nüsha olarak hazırlanmalıdır. Bu belgenin bir nüshasına işten çıkış nedeni yazılarak, işveren tarafından İŞKUR’a gönderilmektedir. İŞKUR bu belgede yer alan işten çıkma nedenine bakarak, işçiye işsizlik maaşı verilip verilmeyeceğini kararlaştırmaktadır. Ancak işsizlik maaşını almak için, işten çıkış tarihinden sonra 30 iş gününün içinde İŞKUR şubesine şahsen gidip ya da internet üzerinden işsizlik ödeneği başvurusunu yapmalıdır. 30 günü geçmiş olan her günün işsizlik maaşı alınamaz. İstenilen nitelikleri taşıyan kişiler, başvurudan itibaren 1 ay sonra İŞKUR’dan işsizlik maaşına ait hesap cüzdanını alıp, bankaya giderek işsizlik maaşını çekebilir.

İşsizlik maaşı için ne kadar süre çalışılması gerekmektedir?

İşçinin işten çıkarıldığı tarihten evvel 120 gün prim ödemesi olanlar, işten çıkarıldığı tarihten 3 yıl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemesi halinde 6 ay süreyle, 900 gün sigorta primi ödemesi varsa 8 ay süreyle, 1080 gün sigorta primi ödemesi varsa 10 ay süreyle işsizlik maaşından faydalanılabilir.

Bu sürelerde alınan işsizlik maaşı son 120 günün brüt ücretinin % 40 ını teşkil etmektedir. Bu şekilde hesaplanmış olan işsizlik maaşı 16 yaşından büyük kişilere uygulanan brüt asgari ücretinin % 80 oranını geçemez.