İthalat nedir?

İthalat, Arapça kökenli bir kelimedir. Lügat manası ile dış alım, İngilizce olarak yazılışı ise n. imports, import, importation olarak kullanılmaktadır. Açılımı ise yurt dışından, yurt içine herhangi bir malın gümrükten geçirilerek alınmasıdır. Yani dışarıdan bir malın ülkemize girmesine denilmektedir.

Bu kelimenin asıl ticari bir terim olarak kullanılır. Ekonomi ilmindeki manası ile izah edersek ithalat, ülkenin dış ticaret anlaşmaları neticesinde oluşturulan ilişkiler çerçevesinde, bir ülkenin diğer ülkelerden satın alarak ülkeye girdirdiği mal ve hizmetlere ithalat denilmektedir. Malı alan ülke ithalatçı olmakta, malı satan ülkede İhracatçı konumundadır. Dış ticaret içinde en büyük payı, çoğunlukla mal akımları oluşturduğu için, genel olarak ithalat manası yalnız bunları ifade için kullanılmaktadır. İthalatın mal akımından farklı olarak diğer bir yönünü de hizmet akımları oluşturmaktadır. Sene sonunda veya her ay belirlenen ithalat ve ihracatı Ödemeler Bilançosunun Cari İşlemler Hesabında mal ve hizmet akımlarından elde edilenler yer almaktadırlar.

Ülkeye girecek malların İthalat işlemi yapılırken ilk önce, gümrük ve kambiyo rejimine göre malın bedeli hesaplanır ve daha sonra gümrük vergileri bulunuyorsa bu bedel ödenmekle işlem tamamlanmış olur. Hükümet tarafından ülkeye ithal edilecek mallar için ithalata tabi olan esaslar her yıl yeniden belirlenerek ilan edilen ithalat rejimine göre tespit edilir. Ülkeye İthal edilebilecek mallar genel olarak iki kategoride incelenmektedir. Buna göre hükümler belirlenir. Bunlar ekonomi ilmindeki karşılığı ile libere, serbestçe ithal edilebilecek olan mallar, diğeri ise lisansa tabi olan yani, ithali izne bağlı mallardır. Ülkeye giriş çıkışı Libere edilen mallar listesine dahil olanlar, belirlenen döviz bedelinin ödenmesi ile akreditif açılması ile ithal edilebilen mallardır. İthalatı izne bağlı olan mallarda ise, yurtdışından ithal edebilmek için ayrıca lisans ve döviz tahsis izni gereklidir. Akreditif, yurt dışından mal yola daha çıkmadan, alıcı tarafından banka arcılığı ile mal bedelinin belli bir kısmı ön ödeme olarak havale işlemine denilmektedir. Mal bedelinin ödenebilmesi için malın sevkine ait belgeler ibraz edildikten sonra, ithalatçı firma veya şahsın irtibatlı olduğu banka tarafından belirlenen bedel yurtdışındaki bankaya havale dilerek ödeme işlemi yapılır.

İthalatçı firmada bulunması gereken özellikler noktasında, bu firmanın ülke içine mal ithal işlemlerini gerçekleştirebilmesi, gümrük idaresine kayıtlı olması, ülke nüfusuna kayıtlı olan gerçek kişiler veya Türkiye’de ikamet eden ve vergi numarasına sahip olan tüzel kişiler olması gereklidir. Buna ek olarak tüzel kişilik statüsüne giremeyen şahıslarla beraber, yürürlükteki bulunan ve mevzuat içinde olan hükümlerine dayanarak hukuki noktada tasarruf yapma yetkisi verilen ortaklıkları ifade etmektedir.

Ayrıca kanunlarla belirlenen şartlara göre, yurt dışında çalışan ülke vatandaşları, yurtdışından gelir elde edenlerin yurt içine getirdikleri mallarda herhangi bir ücret verme işlemine gerek kalmadan, mal veya eşya getirebilme hakkına sahip olmaktadırlar.