Jean Paul Sartre kimdir?

Tam adı Jean-Paul Charles Aymard Sartre olan Jean-Paul Sartre 21 Haziran 1905 tarihinde Paris’te dünyaya geldi. Jean Paul Sartre’ın hayatı talihsiz bir şekilde başlamış ve küçük yaşta iken hayata gözlerini yumdu. Annesi de kocasının ölümünden sonra ailesinin yanına geri döndü. Fransa’da La Rochelle Lisesi’nde okuyan yazar, liseden sonra İsviçre’deki Fribourg Üniversitesi’nde devam etti. Buradan sonra Berlin şehrinde bulunan Fransız Enstitüsü’nde sürdürdü.

Fransız yazar, felsefeci ve düşünür olan Jean Paul Sartre, Ecole Normale Superieur’e girdi, felsefe öğretmenliği hakkını 1929 yılında kazandı. 1931 yılında Havre’de lise öğretmenliğine başladı. Felsefe sorunlarını incelediği ilk eserleri bu yıllarda vermiştir. Öğretmenliğini Paris’te yürütürken edebiyat hayatının ilk eseri sayılan “La Chambre” (Oda) adlı öyküsünü 1937 yılında Nouvelle Revue Française’de yayımlattı. 1939 yılının Eylül ayında Maginot hattında asker olarak görev yapan Sartre’ın tutsaklığı 1941 yılına kadar devam etti. Satre’nin bu dönemde “Esquisse d’une Theorie des Emotions (Coşkular Üzerine Bir Kuram Taslağı)” adlı eseri yayımlandı.

Sartre’nin 1944 yılından itibaren bazı olay ve eylemler dışında, kendisini tamamen felsefeye ve edebiyata adamıştır. 1943 yılında “Letre et le Neant (Varlık ve Hiçlik”, deneme), 1946 yılında “LExis-tentialisme est Un Humanisme (Varoluşçuluk bir Hümanizmdir)”, 1945 yılında “L Age de Raison (Akıl Çağı), 1945 yılında Les Sur sis (Yaşanmayan Zaman), 1943 yılında “Les Mauches (Sinekler)”, 1944 yılında “Huis-Clos (Gizli Oturum)”, 1946 yılında “La Putain Respecttueuse (Saygılı Yosma)”, 1946 yılında Morts sans Sepulture (Mezarsız Ölüler), 1948 yılında Les Mains Sales (Kirli Eller), 1947, yılında Es Jeux Sant faits (İş İşten Geçti)” 1949 yılında “L’Engrenage (Çark)” eserlerine imza attı. 1950 sonrasında dünya kamuoyunun dikkatini üzerine çekti.

Satre, felsefe eserleriyle edebiyat çalışmalarını bir arada yürüttü. 1964 yılında yazdığı Les Mots ( Sözcükler) adlı eserinin yarattığı yankıyla Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandıysa da baze nedenler ileri sürerek bu ödülü geri çevirdi Satre, Heidegger, Husserl, Nietzche, Marx ve Freud gibi ileri gelen felsefeci ve düşünürlerin yararlı taraflarını kendi varoluşçuluk görüşünde kaynaştırmaya çalıştı.

Sarte 1960 yılında “Critique de la Raison Dialectique (Eytişimsel Aklın Eleştirisi)”, 1965 yılında “Transcendance de l’Ego (Benin Aşkınlığı)” eserleri yayımladı. Hürriyet Yolları adlı roman dizisinin son cildi, “La Mort dans l’Ame; (Ruhta Ölüm-Yıkılış)” 1950 yılında, Le Diable et le Bon Dieu (Şeytan ve Yüce Tanrı) adlı oyunu 1951 yılında, Nekrassov esrini 1955 yılında ve Les Sequestree d’Altona (Altona Mahkumları) eserini 1959 yılında kaleme aldı.

Deneme kitaplarıyla da tanıdığımız Sartre’ın bazı deneme eserleri şunlardır:
1- Descartes (1946),
2- Baudelaire (1947),
3- Reflexions sur la Question Juive (Yahudi Sorunu) 1947,
4- Qu’est-caque la Litterature (Edebiyat Nedir?) 1947,
5- Situations (Durumlar) 4. cilt, 1947-1964 vb.

Yazar Vietnam Savaşı’nda yapılan katliamları sorgulamak üzere açılan Russel Mahkemesi’nde başkanlık yaptı. Bu kadar çalışma ve çabadan sonra yavaş yavaş bedeni yorgun düştü. 1974 yılında gözleri büyük oranda görmemeye başladı. Bu nedenle girdiği birkaç etkinliği iptal etti ve sadece Doğu Ülkeleri’nin üzerindeki baskıların sona ermesi için çalışmalarını sürdürdü. Sartre 1980 de dünyaya gözlerini açtığı Paris şehrinde hayata gözlerini yumdu.

Eserleri:
1. Varoluşçuluk,
2. Altona Mahpusları,
3. Diyalektik Aklın Eleştirisi
4. Edebiyat Nedir?,
5. Sözcükler,
6. Yazınsal Denemeler,
7. Bulantı,
8. İmgelem,
9. Baudelaire,
10. Ego’nun Aşkınlığı,
11. İş işten Geçti,
12. Varlık ve Hiçlik ,
13. Duvar,
14. Çark,
15. Akıl Çağı (Özgürlük Yolları 1),
16. Yaşanmayan Zaman (Özgürlük Yolları 2),
17. Tükeniş (Özgürlük Yolları 3)
18. Toplu Oyunlar (Gizli Oturum, Mezarsız Ölüler, Sinekler, Kirli Eller, Şeytan ve Yüce Tanrı, Saygılı Yosma),
19. Hepimiz Katiliz (Sömürgecilik Bir Sistemdir),
20. Tuhaf Savaşın Güncesi,
21. Yöntem Araştırmaları,
22. Aydınlar Üzerine,
23. Yahudi Sorunu,
24. Estetik Üstüne Denemeler,