Kabotaj nedir?

Kabotaj, bir devletin sahip olduğu limanları, kontrolündeki denizleri akarsuları kullanma yönünde, belirli bir gruba tanıdığı ayrıcalıklara verilen genel addır. Fransızca’dan dilimize geçmiş bir kelimedir. Limanları kullanma yönüneki bu ayrıcalıklar Osmanlı döneminde olduğu gibi yabancı devletlere de verilebilir, bazen milli ekonomiyi canlandırmak ve korumak için sadece o ülke vatandaşlarına tanınan ayrıcalıklar da olabilir. Bu durum, tamamen devlet politikaları ile karar verilen bir husustur.

Osmanlı Devleti’nce kapitülasyonlar adı altında yabancılara tanınmış olan kabotaj ayrcalığı Lozan Barış Antlaşması (1923) ile kaldırılmış olup, sadece Türk vatandaşlarının kabotaj ayrıcalığı olduğuna karar verilmiştir. Alınan bu kararın çıkarılan Kabotaj Kanunu adındaki özel bir kanun ile uygulamaya yansıdığı tarih olan 1 Temmuz 1926, her yıl 1 Temmuz’da Denizcilik ve Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaktadır.

Kabotaj Kanunun ana amacı, Türkiye sınırları içindeki akarsular, göller, denizler, boğazlar ve tüm kıyı şeridi dahilinde faaliyette bulunma yetkisini Türk vatandaşlarına tanıyarak, Türk denizciliğinin ilerlemesi için önlerindeki engellerin kaldırılmasıdır. Ticari amaçlı liman kullanımı, deniz üzerinde yolcu ve yük taşımacılığı gibi faaliyetlerin Türk vatanadaşlarınca yapılabilecek faaliyetler olması, bu anlamda yabancı rakiplerin söz konusu olmaması için yasal bir güvence olması önemlidir. Tanınan bu önemli ayrıcalık iyi değerlendirilmeli, üç tarafı deniz olan ülkemizde denizclikten çok daha fazla oranda yararlanım gösterilecek adımların atılması hedeflenmelidir.