Kafkas cephesinin sonuçları nelerdir?
Kafkas cephesi yani doğu cephesi, 1914 senesinde Rus ordusunun saldırısıyla Enver Paşa’nın yönetiminde Rusya’ya karşı açılmış olan bir cephedir. Burası Osmanlıların savaşta açmış olduğu ilk cephedir. Kafkas cephesi aynı zamanda ilk taarruz cephesidir. Osmanlılar Ruslarla Kafkas cephesinde savaşmış ve Almanların kışkırtması ile açılmıştır. Rusların saldırısı sonrasında, Osmanlı karşı burada saldırıya geçmiştir. Bu cephedeki savaş Rus ordularının Osmanlı sınırlarına geçmesiyle başlamıştır. Enver Paşa’nın yönetimindeki 150 bin kişilik Osmanlı ordusu Sarıkamış harekâtını burada başlatmıştır. Bu cephenin tarih açısından önemi, Osmanlının 1. Dünya Savaşında başarısız olmasına rağmen, toprak kazandığı tek cephe olmasıdır.
Kafkas cephesinin açılma sebepleri
- Rus kuvvetlerinin büyük bir bölümünü Kafkasya’da tutarak doğuya kaydırılmasının sağlanması ve Orta Doğu ile İran petrollerinin Rusya’ya karşı korunması
- İngiltere’nin Hindistan’la olan ilişkilerini kesip, bu bölgede olan Müslümanları İngiltere’ye karşı kışkırtmak istemesi
- Enver Paşa’nın Pantürkizm düşüncesini gerçekleştirmeyi istemesi
- Orta Asya ve Azerbaycan Türkleriyle birleşip, Rusya’ya saldırılması
- Osmanlı’nın 1878 Berlin antlaşmasıyla kaybettiği Kars, Ardahan ve Batum’u geri almayı istemesi
Osmanlının başarısız olmasının sebepleri
- Savaşın iyi idare edilememiş olması
- Bölgede olan Ermenilerin Türk köylerine saldırısı ve oradaki Türkleri katletmiş olması
- Kış şartlarının ağır geçmesi ve hastalıkların salgın şekilde ortaya çıkması
- Osmanlı ordusunun gerekli hazırlıkları tam olarak yapamaması
- Bölgenin ulaşımının oldukça zor olması
Ruslar bu bölgede 1916 yılında karşı saldırıya geçip, Erzurum, Muş, Bitlis, Erzincan, Trabzon ve Van’ı alıp, buraları işgal ettiler. Bu bölgede olan Ermenilerde Ruslara yardım ederek, bu bölgede yaşayan Türklere saldırdılar. Bu şekilde olan toprak kayıpları ve bölgedeki karışıklık nedeniyle Osmanlı hükumeti bölgeden Ermenileri çıkararak, bunları başka bir güvenli bölgeye sevk edebilmek için 1915’te Tehcir Kanun’unu çıkarmıştır. Bu kanunla birlikte Ermeniler Suriye ve Lübnan gibi başka bölgelere zorunlu olarak göç ettirilmiştir. Bu dönemde Tuğgeneral olarak görevli olan Mustafa Kemal, 16. Kolordu Komutanı olarak görev almış ve bu bölgede oldukça başarılı olmuştur. Mustafa Kemal bölgedeki kaybedilmiş olan Muş ve Bitlis’i Rusların elinden geri almıştır. Bu cephede olan savaş, Rusya’da çıkan bir ihtilal yüzünden sona ermiş ve bu şekilde Rusya’da çarlık sona ermiştir. Bundan sonra başa geçen Bolşevikler Osmanlılarla Bret Litowsk anlaşmasını yapıp, Osmanlıların Berlin Anlaşmasıyla kaybetmiş oldukları yerleri geri vermişlerdir.
Kafkas cephesinin sonuçları nelerdir?
- Rusya yaptığı antlaşmaya göre savaştan geri çekildi, Kars, Ardahan ve Batum’u halkın oylamasının yapılması şartıyla Osmanlılara geri verdi.
- Erzurum, Erzincan ve Trabzon ise Osmanlılarda kaldı.
- 1. Dünya Savaşı daha fazla uzadı.
- Rusya’ya Çanakkale üzerinden yardım gitmedi ve Rusya’da ihtilal oldu.
- Mustafa Kemal’in tanınması ve Milli Mücadelenin lideri olması sağlandı.
- Doğu Anadolu’da tekrar Osmanlı hâkimiyeti kurulmuş oldu
- Çok sayıda insan bu savaşta hayatını kaybetti
- Kars ve Batum’u geri almak için yapılan Sarıkamış harekatı sırasında yaklaşık 90.000 asker donarak şehit olmuştur.