Kahramanmaraş’ın tarihi yerleri neresidir?

Binlerce yıllık bir tarihe sahip olan ve birçok önemli tarihi olaya tanıklık eden Kahramanmaraş’ın birçok eseri günümüze kadar sağlam olarak ulaşamamıştır. Bilhassa kurtuluş savaşı döneminde düşmanlar tarafından tahrip edilen tarihi yapıların çoğu yakılmış veya yıkılmıştır. Her tarafı tarih kokan milli mücadelenin önemli merkezlerinden Kahramanmaraş’ın bugünlere taşıdığı tarihi yapılar şunlardır:

1- Kahramanmaraş Kalesi
Kahramanmaraş şehir merkezindeki yığma bir tepenin üstünde yer almaktadır. Günümüze kadar defalarca onarım geçiren kalenin M.Ö. 1. ve M.S. 2. yüzyıllar arasında yapılmış olduğu tahmin edilmektedir. 150×75 m. boyutlarında olup dikdörtgene yakın planla sahiptir. Kale duvarlarının bir bölümü ve üç burcu tamir edilmiştir. Kare planlı burcun dış duvarları kesme taştan, iç duvarları ise moloz taştan yapılmıştır. Yarıdan fazlası yıkılmış olan iç duvarlarda, iç kapı koridoru ile kapı söve yerleri de onarılmıştır. Burcun güney yüzünde sivri kemerli, çift kanatlı kapı bulunmaktadır. Ahşap kapı kanatları, kalın sac kaplanıp iri başlı çiviler ile perçinlenmiştir.
2- Hurman Kalesi
Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesi, Marabız köyünde Hurman Çayı’nın kuzeyindeki sarp kaya üstünde yapılmıştır. Yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, bazı kaynaklarda Bizans döneminde inşa edilmiş olduğu belirtilmektedir. 10–15 metre yüksekliğindeki surlar, sekiz burç vasıtasıyla güçlendirilmiştir. Kalenin kapısı batıda bulunmaktadır. İçinde su ve yiyecek depoları, asker barınakları ve kilise vardır.
3- Meryemçıl (Gaben) Kalesi
Maraş’ın Andırın ilçesi ile Göksun arasında bulunan Geben Kasabası yakınındak kaledir. Yakınında yine aynı isimle anılan Meryemçıl Yaylası bulunmaktadır.
4- Azgıt (Yeniköy) Kalesi
Andırın–Geben karayolu üzerinde bulunmaktadır.
5- Babikli Kalesi
Alameşe köyünde bulunmaktadır. Kale, uzun yıllar boyunca ihmal edilmiş olup, bakımsızdır. Sarp bir yamaçta kurulmuştur.
6- Hastırın Kalesi
Andırın–Kadirli yolu üzerinde bulunan Torun köyündedir. Haştırın Kalesi sarp bir kaya kütlesi üzerinde yapılmıştır. Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber, tarihinin Hititler dönemine kadar indiği belirtilmektedir. Sonraki dönemlerde Roma ve Bizanslılar tarafından da Hastırın Kalesi kullanılmıştır. Kale 60 m2’lik bir alana yayılmış, son derece küçük bir kaledir.
7- Anacık Kalesi
Anacık köyündedir.
8- Kız Kalesi
Maraş’ın Elbistan ilçesine bağlı Kale köyünde 150 m’lik bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Adının nereden geldiği ve tarihi kesin olarak bilinmemektedir.
9- Haznadarlı Camii (Duraklı Camii)
Duraklı Mahallesi’nde bulunan Camide çok sayıdaki yazıt bulunmaktadır. Bı yazıtlarda yapım ile ilgili bilgiler yer almamaktadır. Mimari özellikleri ve bezemesinden 15. Yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.
10- Hatuniye Camii
Kurtuluş Mahallesi’nde bulunan cami, 15. yüzyılda Yavuz Sultan Selim’in büyükannesi, Alaüddevle’nin eşi Şemsi Sultan adına yaptırılmıştır. Avlu giriş kapısı üstünde 19. yüzyıl başlarından bir onarım yazıtı vardır.
11- Afşin Ulu Camii
Caminin yazıtında 1570 yılında Danişmentlilerden Pir Ali oğlu Muhammed’in yaptırdığı bildirilmektedir. Son cemaat yeri 1717 yılında mescide dönüştürülmüştür.
12- Ulu Camii, Kahramanmaraş Kalesinin güneyindeki camidir.Taçkapı üstünde bulunan yazıttan Dulkadiroğulları’ndan Süleyman oğlu Alaüd-Devle Bey’in 1496 yılında yaptırdığı anlaşılmaktadır.
13- Elbistan Ulu Camii
Osmanlılar 16. yüzyılda Elbistan’ı aldıktan sonra bu camiyi yaptırmışlardır. Dört payeye oturtulmuş olan orta kubbe ile yanlarda dört yarım kubbe ve köşelerde küçük kubbelerle bakışık bir merkezi plan elde edilmiştir
14- Himmet Baba Camii ve Türbesi
Elbistan ilçesinde olup, yapım tarihi net olarak bilinmemektedir. Türbenin 700 yıllık olduğu tahmin edilmektedir. Önce türbe yapılmış, daha sonra mescit eklenerek bugünkü yapı oluşturulmuştur.
15- Eshab-ı Kehf Külliyesi ve Camii
Afşin’in 8 km batısında, yüksek bir tepe üstündeki bu yapılar topluluğu 13. yüzyıldan kalmıştır. Cami, kervansaray, ribat ve planı saptanamayan birçok küçük yapıdan oluşmaktadır. Eshab-ı Kehf mağarasının önündeki bu yapı Bizans kilisesinden camiye dönüştürülmüştür.
16- İklime Hatun Mescidi
Kurtuluş Mahallesi’nde bulunan mescid Alaüddevle Bey’in kızı İklime Hatun adına 1549 yılında yapılmıştır. Mescit ile ana türbe kesme ve moloz taştan yapılmıştır.
17- Taş Medrese
Kalenin güneyinde bulunmaktadır. 14. yüzyılda Alaüddevle Bey’in kızının adına yapıldığı sanılmaktadır.
18- Tüfekçi Hamamı
Sarayaltı Mahallesi’ndeki hamam Demirciler Çarşısındadır. Kitabesi olmayan hamam soyunmalık, iki soğukluk ve sıcaklıktan oluşmaktadır.
19- Acar Hamamı
Kale Caddesi üzerindeki bu hamamın da kitabesi yoktur.
20- Ceyhan Köprüsü
Eski Kahramanmaraş–Göksun yolunda, Ceyhan Irmağı üstündeki köprü, bugün yeni yolun dışında kalmıştır. 14. Veya 16. yüzyıl yapısı olduğu konusunda değişik görüşler vardır. Yaklaşık 157 m. uzunluğunda, altı gözlü bir köprüdür. Çeşitli dönemlerdeki onarımlarla özgünlüğünü yitirmiştir.

Gökgedik Çuhadırlı, Akkale, Kaleboynu, Keşişli, Karakale, Kızıloluk ve Bugeme kaleleri de Maraş’ta yer almaktadır.