Kalbin yapısı nasıldır?
Kalp, kalp kası denen özel çizgili bir kastan meydana gelen, içi boş ve kendiliğinden kasılma yeteneği bulunan, vücutta motor görevini üstlenen oldukça güçlü bir pompadır. Kalbin temel görevi kanı vücuda pompalamaktır. Bunun dışında vücutta metabolizmanın çalışmaları nedeniyle oluşan atıkların uzaklaştırılmasını, asit baz dengesini sağlamayı, vücut ısısının korunmasını, enzim ve hormonların vücutta gereken yerlere kadar ulaştırılması gibi önemli görevleri de yerine getirmektedir.
Kalp normalde dakikada 60-80 defa atımla yine dakikada 5-35 litre arasında, günde ise toplamda 9000 litre kan pompalamaktadır. Kalp günde yaklaşık 100 bin defa atarken, yılda 40 milyon kere, atar, yaşam boyunca ortalama 2,5 milyar kez atarak, hiç kesintisiz şekilde ortalama 8 bin ton kanı pompalar. Kalp yetişkin bir erkekte 250-390 gram, kadında 200-280 gram arasında ağırlıktadır.
Kalbin vücuttaki yeri göğüs boşluğunda iki akciğerin arasında, diyafram kasının üzerinde, sternumun arkasında, 4-5-6. costaeların arkasında, üçte birisi orta çizginin sağında, kalan üçte ikilik kısmı sol tarafındadır. Göğsünüzün sol tarafına elinizi koyduğunuzda, kalbinizden gelen ses kulakçık ile karıncık arasındaki kapakçıkların açılıp kapanmasının çıkardığı sestir. Kalbin temel olarak 4 esi bulunur. Bunların ikisini hissetmek dışarıdan mümkün olur. Kalan 2 sesin duyulması için EKG cihazı kullanılmalıdır. Birinci kalp sesi atriyo ventriküler kapakların çıkardığı sestir. İkinci olan ses aort ve arteria pulmonaliste olan kapakların çıkardığı sestir. Kalpte birinci ve ikinci sesin arasındaki süre kalbin kasılmasını, ikinci ve birinci ses arasındaki sürede kalbin gevşeme zamanıdır.
Kalbin odacıkları
Kalp içerisinde 4 odacık bulunur. Bunlar;
- Sağ kulakçık (Atrium dexter)
- Sağ karıncık (Ventriculus dexter)
- Sol kulakçık (Atrium sinister)
- Sol karıncık (Ventriculus sinister)
Kalbin içinde sağ ve sol bölümler septumla birbirinden ayrılır. Kalp içi boş olan 4 bölümden oluşmaktadır. Kalbin sağ tarafı sağ kulakçık ile sağ karıncıktan oluşur, burada oksijenden fakir olan venöz kan bulunur. Sol tarafında sol karıncık ile sol kulakçık vardır, burada oksijenden zengin olan arterial kan bulunur. Sol karıncık kalpte pompalama görevi gördüğünden diğer boşluklardan daha gelişkindir.
Kalbin kapakları
Kalpte 2 adet atriventriküler kapak ile 2 adet büyük damar kapakları bulunur. Kulakçıklar ile karıncıkların arasında, karıncıklar ile buradan çıkan damarların arasında kapaklar bulunmaktadır. Bu kapakların görevi kanın tek yönde akmasını sağlamaktır. Yani kalpten kanın geriye akmasını önlerler.
Triküspit kapak: Sağ kulakçık ve sağ karıncık arasındadır.
Pulmoner kapak: Sağ karıncık ile akciğer arterin arasında sağ karıncıktan gelen kanın geriye gitmesini engelleyen 3 adet yarım aya benzer kapaklardır
Mitral kapak: Sol karıncık ve sol kulakçık arasındadır
Aort kapak: Sol karıncık ve aort arasında bulunur. Bu kapağın görevi ise, sol karıncıktan gelen kanın geriye gitmesini önlemektir.
Kalbin damarları
Kalbin içi kanla dolu olsa da, kalp buradaki kanla değil aort damarından buraya gelen sağ ve sol kalp atardamarıyla beslenmektedir. Bu damarlar önce 2 dal halindedir, sonradan dallara ayrılarak kalbi besler. Kalbin arka tarafını ve sağ karıncığı sağ koroner arter, kalbin ön yüzü ve sol karıncığını sol ön arter, solunu ve arkasını besleyen sirkumfleks arterdir. Bunlardan başka sol ön arter ile sirkumfleks arterlerin dallanarak oluşturduğu kısa sol ana arter vardır. Sol ön arter kalpte üçte ikisine yakın kısmı besler. Bu damarın tıkandığında, oldukça fazla kas kitlesi zarar görmekte ve ölüme bile neden olmaktadır. Sağ koroner arter sinüs düğümüne kan verdiğinden, tıkanırsa kalbin durması ve ritim bozukluğu olabilir.
Kalbin tabakaları
Kalpte 3 tabaka bulunur. Dıştan içeriye doğru tabakalar sırayla perikart, miyokart ve endokart olarak adlandırılır. Dışta olan perikart fibro seröz yapıda olan zardır. Zarla kap arasındaki sürtünmeyi azaltan arada bir sıvı vardır. Miyokart kalpte olan kas dokusudur. Bu alan kalpteki en kalın tabakadır. İç kısımda olan endokart tabakası ise, tek katlı epitel hücrelerden oluşur. Bu tabaka içeriye doğru uzantılar vermekte, kalpte 4 adet kapağın temelini oluşturur.