Kalp kası nedir, hastalıkları nelerdir?

Kalp kası kalpte yer alan üç katmandan birisi olan myocardium ’dur. Yapısı itibarıyla çizgili kasa benzemiş olsa da, çalışma sistemi istem dışında olan bir kastır. Yapısında olan çizgiler kasın akün ve miyozin liflerinde olan durumlardan kaynaklanır. Diğer çizgili kaslardan ayrılan bir özelliği de, diğer çizgili kaslarda olan kas hücrelerinin birbirinden bağımsız olmasıdır. Kalp kasındaki hücreler ise, belli bölgelerde diskus interkalarıs adı verilen enine uzanan parlak şeritler gibi birbirine bağlıdır. Şeritlerin ortasında olan boşluklar sayesinde, kalp kası hücrelerinin iç kısmı birbiriyle bağlantı kurar. Bu yapı yüzünden kalp kası hücreleri dokusal bir bütünlük oluştururlar. Bu durum kalp kasına işlev açısından da bütünlük sağlamaktadır.

Kalp kasının çalışma sistemi nedir?

Kalp kası istem dışı çalışır. Çalışma sistemi kalpte olan iç uyarım sayesinde gerçekleşir. Bu uyarımın iki öğesi bulunur. Bunlar atrio ventriküler düğüm ile sinoatriyal düğümdür. Kalp kası kalbin kendi uyarımıyla çalışsa da, kalp atım hızı ile kalp kasılma gücü otonom sistem tarafından kontrol altına alınır. Bu sisteme nöro humoral mekanizma adı verilmektedir. Hormonlarında kalp atım hızında etkisi bulunmaktadır. Bu etki otonom sinir sistemi sayesinde regüle edilmekte, epinefrin gibi hormonlarda kalbin frekansının artmasına etki eder. Kalp kasının çalışması sinir sisteminin kontrolündedir. Sinirler kalp kasının içindeki purkinje telleridir. Bu sinirlerdeki bozukluk, kalp kasının felce girmesine sebep olur. Kalp kası vücut hareketleri üzerinde etkili olduğundan, vücutta bulunan diğer dokulara oranla daha fazla enerjiye ve oksijene ihtiyaç duyar. Kalp kasının çekirdeği ortada yer alır ve kas ile hücrenin arasında interkale diskler bulunur. Kas lifleri ise iskelet kasında olnan düz lifler gibidir. Ancak bazı durumlarda çatallaşma yapabilir. Kalp kasının kramp geçirme özelliği de bulunmaz.

Kalp kası hastalıkları nelerdir?

Kalp yapılarından kaynaklanmamış ve anormal kalp kası çalışmasına sebep olan durumlar kalp kasının hastalığı olarak tanımlanmaktadır. Bu hastalıklar iki grup biçiminde incelenir. Bunlar;

Bilinmeyen nedenler (Primer nedenler)

Dilate kardiyomiyopati: Bu rahatsızlık genişlemiş ve hareketi azalmış olan sol karıncık ile karakterize olur. Bunun oluşma sebebi ise bilinmemektedir. Kalp kasında toksik etkilere ve enfeksiyona genetik olarak yatkınlığın olması halinde, bunun aileden geldiği düşünülür. Hastaların % 75-80 inde bu rahatsızlık kendini kalp yetmezliği şeklinde gösterir.
Hipertrofik kardiyomiyopati: Bu kalp kasında kalınlaşmayla kadar giden kardiyomiyopati türüdür. Bu hastalarda kalbin çalışma fonksiyonu normal gibi ya da artmış olsa da, kalbin gevşeme özelliği bozulmuştur. Bazı hastalarda sol karıncık çıkışında kanı aorta pompalanmaya engel olan darlık bulunur. Bu kişilerde olan göğüs ağrısı, nefes darlığı ya da bayılma gibi semptomlar vardır. Gelişme çağındaki kişiler ve genç yetişkinlerde ani ölümlere bile sebep olabilen bir rahatsızlıktır. Hipertrofik kardiyomiyopatilerin birçoğu kalıtsal olarak yaşanmaktadır.
Restriktif kardiyomiyopati: Bu rahatsızlık sırasında kasların gevşeme özelliği kaybolduğu için, kalbin dolma fonksiyonu bozulmaktadır. Bu hastaların tansiyonu genellikle düşük seyreder. Çekilen EKG ve ekokardiyografi tetkikleri rahatsızlığa ait belirtiler verir.
Aritmojenik sağ ventriküler kardiyomiyopati (displazi): Genetik olarak yaşanan rahatsızlık çoğunlukla genç erkekleri etkilemektedir. Rahatsızlık sağ ventrikülün yağ ve bağ dokusu ile kaplanmasıyla oluşur. Bundan kaynaklanan hastalarda aritmiler ya da hızlı kalp atışı gözlenir. Aşırı egzersiz sonunda yaşanan genç ani ölümlerinin çoğu bu rahatsızlıktan olur. Kardiyomiyopatiler genellikle kalp kasının bozulmasını, sol karıncığın işlevini ve şeklini etkiler. Yalnız aritmojenik sağ ventriküler kardiyomiyopatiler sırasında sağ karıncık etkilenmektedir.

Spesifik kalp kası hastalıkları (Sekonder nedenler)