Kaplumbağaların cinsiyeti nasıl anlaşılır?

Evde evcil hayvan bakmak birçok insan için çok büyük bir anlam ifade ederken, insanların bakımını üstlendiği hayvanlar da her zaman kedi ve köpek gibi canlılar olmuyor. Akvaryumda balık bakmak yerine su kaplumbağası bakmayı tercih eden de pek çok insan bulunmakta ve bu insanların da genel sorunu su kaplumbağalarının hangi cinsiyete mensup olduğunu öğrenmek olmaktadır. Kaplumbağa bakan birçok insan aylar ve hatta senelerdir baktığı kaplumbağanın erkek ya da dişi olduğuyla ilgili çeşitli fikirler ileri sürse de, aslında su kaplumbağalarında cinsiyet belirlemek özellikle ilk birkaç yıl oldukça güçtür. Halk arasında “tosbağa” olarak da isimlendirilen kaplumbağaların 200 milyon yıldan bu yana fazla değişim geçirmeden dünya hayatında varlığını sürdürdüğü bilinse de günümüze kadar hayata tutunmayı başaran yaklaşık 250 tür olduğu bilinmektedir. Bu 250 tür için cinsiyet belirleme konusunda bir genelleme yapmak gerekirse, 3-4 yaşından önce evde bakılan kaplumbağaların hangi cinsiyete mensup olduğunu söylemek bazen bir veteriner için dahi zor olabilir.

“Bazı” kaplumbağa türlerine kaplumbağa yumurtasının içinde bulunduğu ortamın sıcaklığının dahi cinsiyetin belirlenmesine önemli olduğu gözlemlenmiştir. Tüm kaplumbağalar için geçerli olmasa da, bazı türlerde kaplumbağa yumurtasının yüksek sıcaklığın hakim olduğu bir ortamda bulunması halinde kaplumbağanın dişi, düşük sıcaklığın hakim olması halindeyse erkek olduğu gözlemlenmiştir. Gelişim sürecinin ilerleyen yıllarında genellikle su kurbağalarının vücutlarındaki değişime bakarak canlının dişi ya da erkek olduğu söylenebilir. Zira kesin olarak söylemek mümkün olmasa da, genel olarak “erkek” su kaplumbağalarının tüm hayatını suyun içinde geçirdiği söylenebilir. Dişi kaplumbağalar yumurtalarını bırakmak için suyun dışına çıkmasına karşın erkeklerin bu tür bir ihtiyacı bulunmamakta, dolayısı ile fizyolojilerinde de deniz dışında hareket etmeye yönelik değişiklikler görülmemektedir.

Erkek su kaplumbağalarının pencerelerinin, dişi su kaplumbağalarını uyarmak ve bu yavaş canlıların dövüştüğünü düşünmek komik gelse de çiftleşme döneminde rakiplerini alt etmek için daha uzun olduğu bilinmektedir. Pençe uzunluğu bu bağlamda belirli bir yaştan sonra kaplumbağanın cinsiyetinin anlaşılması konusunda ipucu verebilir. Pençelerin dışında erkek kaplumbağaların kuyrukları da dişilere nazaran daha uzun ve kalın olmaktadır. Cinsiyet belirlemede kaplumbağanın kuyruğunun kalınlığı ve uzunluğu da önemli bir göstergedir. Pençe ve kuyruğun cinsiyet belirlemek için bariz bir şekilde farklı olmaması halinde kaplumbağaların en ilginç özelliği olan kabuklara da bakılabilir. Kaplumbağa kabuğunun alt kısmı olan yani yerdeyken zemine temas eden alt bölümün içe doğru hafif bir bombe yapması yani içbükey yapıya sahip olması, kaplumbağanın erkek olduğunu gösterir. Zira dişi kaplumbağaların kabuğunun alt kısmı daha düz, yere konduğunda zemin ile paralel uzanan bir yapıya sahiptir.