Kara lahana nasıl yetiştirilir?
Kış aylarında yetişen kara lahananın yaprakları yeşil renklidir. Ülkemizde kara lahana bitkisinin yetiştiği illerin başında Ordu, Trabzon, Düzce, Artvin gibi Karadeniz illeri gelmektedir. Kara lahana Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında üretilen bir bitkidir. B, C, E ve A vitaminlerini bulundurmasının yanı sıra bakır, demir, potasyum, kükürt, magnezyum, kalsiyum minerallerini içerir.
Kara lahana, serin iklimi severler. Yetişmesi için gerekli olan optimum sıcaklık 15-20°C’dir. Kara lahana toprak isteği bakımından pek seçici değildir. Ancak toprağın su tutma kapasitesi mutlaka iyi olmalıdır. PH’sı 6-6,5 olan, organik madde bakımından zengin tınlı-killi topraklarda daha kolay yetiştirilir. Bilhassa asitli topraklarda yetiştiricilik yapmaktan uzak durulmalıdır. Lahana bitkileri üst üste aynı toprakta yetiştirilmemelidir. Mutlaka münavebe yapılmalıdır.
Dikimden en az 3 ay önce 2-4 ton çiftlik gübresi verildikten sonra sonbaharda derin bir toprak sürümü yapılmalıdır. Fidelikler mutlaka temiz olmalı, hastalık, zararlı ve yabancı ot tohumları bulunmamalıdır. Fideliklere m²’den 600-700 fide alınacak şekilde 2-3 gr/m² tohum ekilmelidir. Bundan daha sık ekilmesiyle uzun boylu ve cılız fideler, seyrek ekilmesiyle eğri gövdeli ve yana doğru yatmış kalitesiz fideler elde edilir. 1 dekar alan için ortalama 8-12 gr arasında lahana tohumu kullanılmalıdır. Bunun için 4-5 m² fide yetiştirme alanı yeterli olacaktır.
Rize’de tohum ekim genel olarak Temmuz ayı içinde olmakla beraber nispeten daha yüksek kesimlerde Haziran ayında tohum ekimi yapılmaktadır. Yetiştirme kaplarına ekilen tohumlar 4-5 hafta kadar sonra 5-6 yaprak oluşturduğunda ya doğrudan hazırlanan araziye veya çeşide ve baş bağlamaya göre 70-100 cm sıra arası ve 40-60 cm sıra üzeri mesafelerde, 20-30 cm derinliğinde açılacak olan masuralara şaşırtılır.
Gübre diğer bitkilerde olduğu gibi kara lahana içinde oldukça önemlidir. Yapılacak toprak analizine göre çiftlik gübresinin tamamı, potaslı ve azotlu gübrelerin yarısı son toprak işlemesinde, potaslı gübrenin ise geri kalanı lahanada baş sarma döneminde, azotun geri kalanı son çapa aşamasında verilir. Yetiştirilme yerlerine dikilmiş olan lahana bitkilerinin gelişme ve büyümesi istenilen düzeyde değil ise bitkiler çapa yapılacak büyüklüğü gelinceye kadar mutlaka sulama yapılır. Toprak yapısı ve sulama durumuna göre 1-2 kez veya her sulamadan sonra kaymak tabakası kırılması için çapalama yapılır. İlk çapa bitkiler 10-15 cm boya ulaştığında, ikinci çapa ise yapraklar 30-35 cm olunca yapılır.
Lahana suyu seven bir sebze olarak bilinir. Lahanada ilk sulama bitki kökü çevresinde çatlak meydana gelmeye başladığında yapılır. Bundan dolayı toprak yapısı, yağış durumu ve bitkinin gelişme durumuna göre düzenli sulama yapılır. Yağışsız, çok kurak ve rutubetsiz yörelerde yetiştirilen lahanaların verimi ve kalitesi diğerlerine göre düşüktür.
Kara lahanalarda da çeşitli hastalık ve zararlılar vardır. Yaprak bitleri ve lahana kelebeği en bilinen zararlılardır. Yaprak bitleri ve lahana kelebeğine karşı koruyucu ilaçlama yapılarak önlem alınabilir. Eğer mücadele yapılmazsa lahana kelebeği yaprakların pazar değerinin düşmesine; yaprak bitleri ise lahanalarda baş oluşumunu engeller.
Lahanada hasadını etkileyen en önemli hususlar çeşit iriliği, erkencilik ve pazar şartlarıdır. Dikimden yaklaşık 4-6 ay sonra kara lahana hasada gelir. Hasat olgunluğuna gelen başlar toprak seviyesinden bir bıçak yardımıyla kesilir, bozuk yapraklar temizlenir ve netice olarak satışa sunulur. Dekardan 2-8 ton verim alınabilmektedir.