Karaciğer testleri nelerdir?
Karaciğer testlerinin yapılma amacı karaciğer hastalıklarına tanı konulması içindir. Karaciğerde olan harabiyete bağlı olarak yapılan test değerlerinin yüksek çıktığı görülür. Bu testler karaciğerle alakalı olan rahatsızlıkların izlenmesi esnasında da kullanılır. Bu sayede aynı zamanda hastanın tedaviye verdiği cevap izlenebilir. Karaciğere dokunacak olan ilaçların kullanımı esnasında da yapılan bu testler oldukça faydalı sonuçlar alınmasını sağlar.
Karaciğer için yapılan testler nelerdir?
Karaciğerde fazla sayıda metabolik fonksiyon aynı anda yürütülmekte, safra ve kana çok sayıda metabolik madde karışabilmektedir. Karaciğerde gelişen rahatsızlıklara bağlı bu maddelerden biri ya da çoğunda yükseliş görülür. Yapılan bu karaciğer testlerinden;
- AST ve ALT karaciğer hasarını gösterir.
- GGT ve ALP karaciğerle beraber safra yollarında olan hasarı gösterir.
- Albümin, pıhtılaşma testleriyle INR karaciğer fonksiyon bozukluğu yetmezlik tablosunu gösterir.
ALT (Alain Transaminaz): Bu terime SGPT de denmektedir. Protein üretimi esnasında kullanılan bir enzimdir. Karaciğer hücrelerinin parçalanması sırasında kana karışmaktadır. Karaciğerdeki hasarı belirleyebilmek adına en fazla yapılan testlerin arasında başta yer alır. Karaciğer hasarı sırasında ALT oranı artar. Bu enzim sadece karaciğerde işlev gördüğünden dolayı, karaciğer hastalığını ve hasarını en iyi şekilde anlatan testtir. Bunun haricinde karaciğer hastalığı için yapılan tedavinin işe yaradığını anlamak içinde bu test uygulanmaktadır. Ayrıca bu test AST testinden daha fazla değerlidir.
AST (Aspartat Aminotransferaz): Bu SGOT olarak ta bilinmektedir. Bu karaciğer hücrelerinde meydana gelen ve protein üretiminde kullanılan bir enzimdir. Bu enzim bir tek karaciğerde değil vücutta diğer dokularda da bulunabilir. AST yüksekliği durumunda karaciğerde, kas ya da kalpte sorun olduğu saptanır. ALT ve AST oranı karaciğer rahatsızlığı hakkında detaylı bilgiler verir. Kronik hepatitte ALT AST den daha büyük, siroz olması durumunda AST ALT den daha küçük olur. AST ve ALT oranı miktarı 2’den büyük ise alkolik ve toksik karaciğer rahatsızlıkları, birden küçük olması durumunda alkolik ve toksik olmayan karaciğer rahatsızlıkları görülür.
ALP (Alkalen Fosfataz): Bu enzim safra kanallarının yakınında yer alan karaciğer hücreleri ve kemiklerde görülür. Karaciğer hastalarında ve kemik rahatsızlıklarında bu enzimde artış görülür. Safra kanalında oluşan tıkanmalarda GGT oranıyla beraber artış gösterir. GGT oranı normal olduğu durumlarda, ALP artarsa kemik hastalığı, kemik iliği rahatsızlığı ve tümörleri söz konusu olur. Genç yaştakilerde kemik yapım hızı daha yüksek olduğundan dolayı, ALP oranı da daha yüksek olur. Hamilelikte son üç ayda da plasentada ALP üretimi olduğundan ötürü, oranı daha yüksek çıkabilir.
GGT (Gamma Glutamik Transferaz): Bu enzim safra kanallarına yakın olduğundan dolayı karaciğer hücrelerinde görülmektedir. Safra kanallarında tıkanıklık olması durumunda, ALP ile beraber artış gösterir. Eğer GGT yüksek olup, ALP normal çıkarsa alkol, zehirlenme ve ilaç gibi sebeplerden kaynaklı sorun görülür. Ayrıca kişinin aşırı şekilde alkol alması durumunda GGT oranında artış olur.
Albümin: Bu karaciğerin ürettiği vücudumuzun ana proteinidir. Kanda fazla seviyede görülür. Karaciğer rahatsızlığının bazı kişilerde üretimi bozulduğundan dolayı, kandaki seviyesinde düşüş görülür.
Total protein: Bu kandaki albümin ile proteinlerin ölçümünün sonucudur. Karaciğer rahatsızlıklarından bazısında protein üretimi bozularak, kandaki oranında düşüş görülür.
Pıhtılaşma testleri ve INR: Pıhtılaşma etkenleri genellikle karaciğerde üretilmektedir. Karaciğer hastalıklarının bir bölümünde bunların üretimi aksar ve pıhtılaşma problemleri görülür. Bu nedenle pıhtılaşma testlerinin yapılması ile karaciğerin işleyişi rahat bir şekilde görülebilir.
LDH (Laktat Dehidrogenaz): Bu enzim dokuların bir çoğunda görülür. Kanda, kalp, kas, karaciğer, böbrekler ve akciğerlerde fazla miktarda görülmektedir. Karaciğer rahatsızlıklarında, ağır egzersizlerde, gebelikte LDH seviyesinde ani artışlar olabilir.