Kaygı bozukluğu nedir?
Kaygı bozukluğu yaşayan kişiler, günlük hayatlarında gelişen olaylara engel olamadığını düşünerek endişe ve evham içinde olur. Kişi ekonomik durumunu, iş alanında aldığı yükümlülükleri, çocuklarla alakalı olayları, sağlık sorunlarını, ev işlerini, gideceği randevuların yaşanmasında ölçüsüz bir şekilde endişeye ve kuruntuya kapılırlar. Bu durum kişide strese, sosyal ya da iş alanında bozulmalara sebep olan, somatik belirtilerin yaşandığı endişe halidir. Bu durum anksiyete bozukluğu olarak ta değerlendirilir. İnsanların baskı altında ya da stresli oldukları dönemlerinde kaygılanması, korkması, endişelenmesi oldukça normal kabul edilir. Kaygı vücudun tehlikeli durumlara karşı verdiği bir tepki olarak değerlendirilmelidir. Tehdidin oluşması durumunda, kaygı vücudun otomatik olarak verdiği tepki ve uyarıdır. Aşırıya kaçmadığı zaman anksiyete yani kaygı kötü bir duygu olarak kabul edilmez. Bunun yaşanması kişilerin daha dikkatli olmasına ve olaylar karşısında doğru hareket etmesine yardımcı olacak, kişinin sorunlarını çözebilecek bir duygudur. Ancak aşırıya kaçıldığı zaman, işlevselliğini yitirip, ilişkilere zarar verecek, hareketler engellenecektir. Bundan sonra kaygı bozukluğu yani anksiyete bozukluğu hali yaşanacaktır.
Kaygı bozukluğu yaşayan kişilerde görülen davranışlar nelerdir?
- Devamlı olarak gerginlik, endişeli ve aşırı hassas olma durumu
- Duyulan kaygının aile hayatında, iş ve okul çevresinde sorunlara sebep olması
- Her tarafınızda tehlikelerin bulunduğunu düşünmek
- Ani olarak beklenmedik zamanlarda kalp çarpıntıları yaşamak
- Hareketler ve etkinlikleri kaygıya sebep olabileceğini düşünerek kendinizden uzak tutmak
- Bazı eylemlerin istediğiniz gibi yapılmaması durumunda, kötü olayların gerçekleşeceğini düşünmek
- Anlamsız korkuların bulunması ve bu nedenle başınızın derde gireceğini düşünmek, kaygı bozukluğu içindeyseniz olabilir.
Kaygı bozukluğu belirtileri nedir?
Bu sorun birden fazla durumu içerdiği için, kişilerde farklı belirtiler gösterir. Yaşanan durumlar farklı bile olsa, devamlı olarak korku ve endişe nedeniyle tehdit altında hissedilmek kişilerin verdiği ortak belirtidir. Belirtiler kişilerde hem duygusal yönden, hem de fiziksel yönden yaşanabilir.
Duygusal belirtiler
- Evhamlı olma duygusu
- Sorunlu oluşan konsantrasyon
- Gergin ve ürkek olma
- Her zaman en kötünün olacağını öngörme
- Alınganlık
- Huzursuzluk
- Devamlı olarak olumsuzluk aramak
- Zihnin duracağı hissine kapılmak
Fiziksel belirtiler
Kaygı durumu duygudan daha fazlasını anlatır. Vücudun normal bir tepkisi olarak çıkan kaygı, fiziksel belirtilerde verebilir. Bu nedenle hastalarda oluşan şikâyetler başka sorunlarla karıştırılabilir.
- Terleme
- Mide bulantısı ve baş dönmesi
- Sıkça idrara çıkma isteği ve ishal
- Nefes darlığı olması
- Titreme ve seğirme olması
- Kas gerginliği
- Yorgunluk
- Uykusuzluk
- Kalp çarpıntısı
Kaygı nöbetleri ve tedavisi
Bu belirtilerin yaşandığı nöbetler çoğunlukla panik atak olarak adlandırılır. Bu nöbetler sırasında korku ve panik vardır. Ani gelişen nöbetler, beklenmeyen durumlarda yaşanır. Bunların çoğunluğu tedaviye olumlu yanıt verir. Nöbetleri geçirmekten korkan kişiler, bazı ortamlardan uzak durmaya çalışır. Tedavi olunursa, bunlar sonuca ulaşacaktır. Nöbetlerin ortalama olarak on dakika sürer. Çok özel durumlarda yarım saat sürebilir. Kişiler kendini ölecek gibi hissedip, kontrolü kaybetme hissine kapılır. Meydana çıkan fiziksel belirtiler karşısında kişiler ürker ve korkar. Kişi kendini sanki bir kalp krizi geçiriyor gibi zanneder. Kaygı nöbetleri sırasında yaşananlar arasında;
- Karşı konulması zor olan panikleme
- Kontrolü kaybetme duygusu
- Düzensiz kalp atışları ve göğüste sıkışma olması
- Bayılacakmış hissi
- Solunum sorunları ve boğulma hissi
- Sıcak basmaları ve yüksek ateş
- Titreme
- Mide bulantısı ve sıkışma hissi
- Soyutlanma duygusu
Kaygı bozukluğu türleri nedir?
Genel olarak altı adet kaygı bozukluğu ve hepsinin farklı belirtileri vardır. Bunlar;
- Genel kaygı bozukluğu
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Panik atak yaşamak
- Fobiler
- Post Travmatik stres bozukluğu
- Sosyal kaygı bozukluğu